Levitico

 Levitico        inicio

Ñepyru chake

Mateo Marcos Lucas Juan Hechos Romanos 1Corintios  2 Corintios  Gálatas Efesios Filipenses Colosenses 1Tesalonisenses 2Tesalonisenses 1Timoteo 2Timoteo Tito Filemón Hebreos Santiago 1Pedro 2Pedro 1Juan 2Juan 3Juan Judas Revelación


Ambue Biblia guaraníme   ejopy    
 
Génesis

Éxodo

  inicio


Jesucristo rekovekue, Davíd ra’y ha Davíd Abraán ra’y.   http://bibliaguarani.yolasite.com/lucas.php

2 Abrahán Isaac ru; Isaac  Jacob ru; Jacob Judá ha tyvýra kuéra ru;

3 Judá Pérez ru ha Zérah ru Tamar rupi; Pérez Ezrón ru; Esrón Ram ru;    

4 Ram Aminadab ru; Aminadab Nahzón ru; Nahsón Salmón ru  

5 Salmón Boaz ru Rahab rupi; Boaz Obed ru Rut rupi; Obed Jesé ru;  

6 Jesé mburuvisha guasu Davíd ru; Davíd Salomón ru Urías rembireko rupi;

7 Salomón Rehoboam ru; Rehoboam Abías ru; Abías Asá ru;  

8 Asá Jehosafat ru; Jehosafat Jehoram ru; Jehoram Uzías ru;

9 Uzías Jotán ru; Jotán Acaz ru; Acaz Ezequías ru;  

10 Ezequías Manasés ru; Manasés Amón ru; Amón Josías ru;  

11 Josías Jeconías ha ityvýra kuéra ru ojegueraháramo guare Babilóniape.

12  Ha ourire hikuái Babilóniagui, Jeconías ita’ýra Sealtiel; Sealtiel Zorobabel ru;   

13 Zorobabel Abiud ru; Abiud Eliaquim ru; Eliaquim Azor ru;  

14 Azor Sadoc ru; Sadoc Aquim ru; Aquim Eliud ru;  

15 Eliud Eleazar ru; Eleazar Mattán ru; Mattán Jacob ru;  

16 Jacob Josẽ ru, María ména ha péagui heñói Jesús, oñehenóiva avei Cristo.  

17 Jajuhu parundy ñemuñare  Abraán guibe Davíd pebe, ha Davíd guibe ojegueraháramo guare Babilóniape, parundy  ñemoñare, ha ojegueraha ramo guare Babilóniape Cristo    pebe, parundy ñemoñare.  

18 Kóicha Jesucristo heñói va’ekue: María ome’ẽma iñe’ẽ Josépe omendataha hese, ha oiko mboybe oñondibe  ha’e hyeguasu pytu marangatu rupi.  

19  Ha katu, José imenarã,  imba’e  porã rupi nomombe’uséi mababépe ñemihápente ojeise ishugui. 

20 Oñepy’ãmongeta parire ko’ã mba’ére, emeña,  Jehová  ángel  ojechauka shupe iképe,  ha he’i Josépe,  Davíd ra’y ani rekyhyje regueraha haĝua nde rógape Maríape nerembirekorã, ha’e pytu marangatu rupínte  hyeguasúta. 

21 ha’e imembýta, ha embohérava’erã Jesús, ha’e oipysyrõta hetãgua kuérape iñangaipágui  

22 Ko’ã ojehu oiko haĝua pe proféta ñe’ẽ, he’irõnguare:  

23 pemañante, pe kuñatãĩ oiko’ỹba kuimba’éndibe  hyeguasúta   ha imemby kuimba’éta,  ha embohérava’ẽrã Emmanuel upéva he’ise “Ñandejára oĩ ñane ndive”. 

24 opáyvo José,  ojapo pe ángel Jehová ombouva´ekue he’i  haguéicha, ogueraha hógape hembireko  

25  ha noñenõi oñondive hikuái imembýpeve petei mitakuimba'e; ha omoĩ chupe herarã Jesús.  
 Capitulo 2  
Jesús heñoĩ rire Belénpe táva oĩva Judéape mburuvicha guasu Erodes ára rupi, astrólogos kuarahy resẽguio oúva Jeruselémpe, 

2 he’i oúvo, moõ oime pe heñóĩ va’ekue Judíos mburuvicha guasu? rohecha kuri imbyja, kuarahy resẽgoty roĩronguare, ha roju roñeñakãitývo chupe. 

3 ohendúvo ko’ã mburuvicha guasu Erodes ipy’a tarova ha Jerusaléngua hendive; 

4 ha ombyatypa umi pa’i ruvichakuérape ha escríva oĩva pe távape, ha oñepyrũ oporandu chupekuéra moõpa heñoĩ va’ẽra pe Cristo. 

5 Ha’ekuéra he’i chupe: Belén Hudéa peguápe; upéicha ohai va’ekue umi proféta: 

6 “Ha nde,  Belén Hudéa pegua, mba’eveichavérõ nde ndaha’éi táva michireĩnteva Hudéa pegua; ndehegui osẽ va’erã peteĩ sambyhyha, ha oñangarekóta itávare, Israel rehe”. 

7 Upémararõ Erodes, ohenõĩ ñemiháme umi astrólogope ha oporandu chupekuéra araka’épa ohecha pe mbyja; 

8  ha omondóvo chupekuéra Belénpe, he’i: “tapeho ha pehekaporã pe mitã, ha pejuhu vove peju pemombe’u  chéve, aha  haguã che avei  añeñakeity ichupe”.

9 ohendu parire mburuvicha guasúpe, oho meme hapére; ha pe mbyja ohecha va’ekue kuarahy resẽgoty oho henonderãkuéra, oguãhemeve pe mitã oĩhápe ha opyta hi’ári. 

10 Ohechavo pe mbyja ovy’a  añetete hikuái. 

11  ha oikévo pe hógape ohecha pe mitãmíme  isy María ndive, ha, ho’a, ha oñeñakaĩty chupe. Onohe ivokógui ha oikuave’ẽ  ijopói: oro olíbano ha mirra. 

12  Iképe oñeme’ẽ marandu oúva  Ñandejáragui he’i  chupekuéra ani haguã ojeyvy Erodes oĩhárupi, toho hetãme ambue tapére. 

13 Oho rire ha’ekuéra, pe Jehová ángel ikérape ojechauka Josépe, Ha he’i: “epu’ã, ehupi pe mitã ha isýpe, ha eguari Egíptope, ha epyta opépe che ha’épeve, Erodes ningo ohekata pe mitãmime ojuka haguã”. 

14 Upémarõ opu’ã ohupi pe mitãmíme ha isýpe, ha pyhare  oje´ói hikuái Egíptope, 

15  ha opyta upépe omano meve  Erodes, oiko haguã Jehová ñe’ẽ proféta rupi: “Egíptogui ahenói Che Ra’y”

16 Ohechámaramo Erodes umi astrólogos ha’eveha ichugui ipochyeterei, ha omondo ojukaukapa mitã kuimba’e oĩva Belénpe ha ijerére, mokoĩ ary guive yvýgotyo, umi astrólogos omombe’u rupi chupe araka’erupípa heñoĩ va’erã 

17 Upérõ oiko pe proféta Jeremías he’i va’ekue, 

18 “oñehendu Ramáme, jahe’o ha tasẽ sororo, Raquel hasẽva imemby kuérare, ndoikuaséi mba’eve mytuẽgui omanombáma rupi imemby kuéra”. 

19 Omanómaramo Erodes. Egíptope,  Jehová ángel ojechauka jevy Josépe iképe, 

20  ha he’i: “Epu’ã ehupi pe mitã ha isy, ha eñemoĩ tapépe Israel yvýpe ohova, omanóma rupi umi ohekáva pe mitã ánga”.  

21  upu’ã upemarõ ohupi pe mitã ha isýpe ha oike israélpe. 

22  Ohendúmaramo Arquelao osambyhýva Judéa itúa rendaguépe, okyhyje oho haguã upépe.  Ñandejára he’i chupe iképe oho haguã Galiléape, 

23 ou ha oiko peteĩ távape hérava Nasaret, oiko haguã umi proféta he’i  va’ekue: “herava’erã Nasareno”.
Capitulo 3 

Ha  umi árarupi Juan oporoñapymíva opredika oikóvo Judea desiérto rupi,

2  ha he’i  oikóvo: “Pe ñañearrepentíke, hi’aguĩ rupi pe sambyhy yvága pegua”.

3  kóvare, ha’e voi hína, ha heséko oñeñe’ẽma va’ekue voi pe proféta Isaias rupi he’irõnguare kóicha: “¡Pehendúke! oime osapukáiva pe desiértope:’¡pe mbosako’i Jehová rape ha aníke ikarẽ pe tape yke”.

4 Kóva ko Juan katu ijao camello raguégui, ha iku’a jokuaha katu vacapígui; ha hembi’u tuku ha eira ka’aguy.

5 upémarõ Jerusalen ha Judeaygua ha maymáva tavaygua  kuéra osẽ hendápe,

6  ha omongarai chupekuéra río jordánpe, omombe’u parire hikuái iñangaipa.

7 Ohechávo heta ou fariséo ha saduséo kuéra ñembogaraihápe, he’i chupe kuéra: “Mbói ñemoñare, máva he’i peẽme ikatutaha pe kuã’ĩ ára pochy oútavagui?”

8 Pehechaukána pe nerembiapo rupive peñearrepentiha;

9  ha ani peje pende py’apýpe; ‘Abraánpe roguereko ore rúrõ’. Ha katu ha’éta peẽme  Ñandejára ikatu omopu’ã ko itágui Abrahán ra’yrã.

10 Pe ácha oĩma yvyra rapóre; upévare, yvyramáta ndahi’a porãíva guive oñekytĩ ha ojeity va’erã tatápe.

11 Che, pomongarai ýpe peñearrepenti haguére; pe oútava cherire upéi, imbareteve chehegui, ha mávapa che aipe’ahaguã chupe ipyrehegua. Ha’e katu pende mongaraíta tata ha pytu marangatúpe.

12 ipála oĩma ipópe, omopotĩ mbaite haguã iñemityngue ha oñongatu, ha umi kapi’i ohapýta tatápe ikatu’ỹva ñambogue”.

13 Jesús avei ou Galiléagui Jordánpe Juan rendápe, omongarai haguã chupe. 14 Juan katu ojokose chupe, ha he’i: “chéngo aikotẽvẽ nde che mongarai ha eju nde chéve?”.

15 Jesús katu he’i chupe; “ehejákatu taupéicha, ko’ãga, nda’upéchairamo na’ipõraĩ jajapo  Ñandejára rembipota”. Upemarõ ndojokovéi chupe.

16 Jesús oñemongarai  rire, osẽvo pe ýgui; ha, ¡emañamína!, pe yvága ojepe’a, ha ohecha oguejy pykasúicha  Ñandejára pytu ou hi’ári.

17  ¡Emaña! oĩ avei peteĩ ñe’ẽ yvágagui he’íva: “Kóva ha’e che Ra’y, ahayhúva, ha amongatúva”. 
Capitulo 4 

Jesúspe ogueraha pe pytu desiértope, oipy’ara’ã haguã chupe Diablo. 

2  Ha ohasa  rire kuarénta ára ha kuarénta pyhare karu’ýre, oñandu ñymbyahýi.  

3 Avei, pe oiporo py’a ra’ãva ou he’i chupe: “Nde  Ñandejára ra’ýrõ, ere ko itápe toiko chugui mbujape”. 

4 Jesús katu he’i chupe: “ojehaíma  va’ekue: ‘nambujape añóĩ rehe pe kuimba’e oikóva va’erã, Jehová jurugui osẽvaguive ñe’ẽgui avei”. 

5 upémarõ pe Daiblo ogueraha chupe táva marangatúpe, ha omboguejy chupe   pe tupao ijyvatevéva ári, 

6  ha he’i: “Ñandejára ra’ýrõ, ejepoi yvýgotyo;  ojehaíma va’ekue: “Hi ánhel kuérape he’íma, ipópe nde gueraháta, ani haguã araka’eve itáre eñepysanga”. 

7  Jesús he’i jey chupe: “ojehaima va’ekue: ‘nereipy’a ra’áĩ va’erã Jehová nde  Járape”. 

8 Ogueraha jey Diablo chupe peteĩ yvyty  ijyvatetereíva  ári, ha ohechauka chupe umi tetã  oĩva ko yvy javeve, 

9  ha he’i chupe: “Ame’ẽmbáta  ko´ã mba’e re’árõ cherenondépe ha che momba’eguasu”. 

10 Upémarõ Jesús he’i chupe: “¡tereho, Satanás! oĩ  ihaipyre: “Jehová nde  Jára pente remomba’e guasu va’erã ha chupe añoite reikuave’ẽ  va’erã tembiapo marãngatu”. 

11  Upémarõ Diablo oheja chupe, ha ou ánhel kuéra oipytyvõ chupe. 

12 Ko’agã katu, ha’e ohendurire Juan ojegueraha hague ka’iráime oho Galiléagotyo. 

13 Avei, osẽrire Nazarétgui, ou ha oiko Capernaúnpe, mar  rembe’ýpe, Zabulón ha Neftalí, 14 oiko haguã pe proféta Isaías ñe’ẽ,  ha’e he’i: 

15 “¡Ha Zabulón ha Neftalí israel pegua, mar rembe’ýrupi oĩva, amo jordán mboypýri, Galiléa tetãygua!, 

16 pe táva oĩva pytumbýpe ohecha peteĩ lus  tuicháva, ha umi oĩva pytûhárupi,  pe lus  opu’ã hi’arikuéra”.

17 Upéguive Jesús oñepyrũ oñemoñe’ẽ ha he’i: “Pe ñearrepentíke, hi’aguĩma rupi pe ñesambyhy yvága pegua”. 

18 Oiko aja pe Galiléa pegua mar rembe’ýre, ohecha mokõi ojoryvývape: Simón, hérava avei Pedro, ha Andrés ityvýra omboguejy jave hikuái irred márpe, ha’ekuéra ha’e rupi pirá renoheha.

19  Ha he’i chupekuéra: “Peju che rapykuéri, ha ajapóta pendehegui kuimba’e renoheha”. 

20 Ohejárehe mavoi pe irred oho hapykuéri. 

21 Ohovévo upégui, ohechajevy mokõi ojoryvývape: Santiago Zebedeo ra’y ha Juan ytyvýra, oĩ ygápe itúa Zebedeo ndive, omyatyrõ irred kuéra, ha ohenõi chupekuéra. 

22   Ha’ekuéra, ohejárehe mavoi ijyga ha ituápe, oje’ói  hapykuéri.

23 Ha oguata Galilea tuichakue javeve, oporombo’e isinagógape ha  omobe’u mba’e porã pyahu  sambyhy rehegua ha oipohano opaichagua mba’asy ha mba’e vai oĩva pe távape. 

24   Oguãhe ñemomarandu hesegua Síria tuichakue javeve; ha ojegueru chupe oĩva guive, umi ohasa asýva  opaichagua mba’asy ha py’atarova ha umi oñembojárava hese aña, epiléptikos ha paralítikos; ha ha’e omonguéra chupekuéra. 

25 Upé haguére, heta yvypóra oho hapekuéri Galilea ha Dekápolis ha Jerusalén ha Judea ha Jordán mboypýrigui.

 Capitulo 5 

Ohechámaramo  aty guasu, ojupi ybyty ári; ha upéi oguapy, ha ou hendápe hemimbo’e kuéra; 

2  ha ha’e, ojejuru pe'ávo, oñemoĩ ombo’e chupekuéra, peicha he’i: 

3 “ovy’a  va’erã umi oikuáva  oikotevẽha  Ñandejára remimbo’e, imba’ekuéra rãgui pe sambyhy ybága pegua. 

4 Ovy’a va’erã umi hasẽva, ha’ekuéra oguerekóta mytuẽ. 

5  Ovy’ava’erã umi ipy'a guapýva, imba’ekuera rãgui pe yvy.  

6  Ovy’a va’erã umi ivare’áva ha ijuheíva pe husticiare, oñemohyvatãta rupi.

7 Ovy’a vaerã umi oporoporihuverekóva, chupekuéra ojehechukáta rupi poriahuvereko. 

8 Ovy’a va’erã umi  iãcorazo potĩva, ohecháta rupi  Ñandejárape. 

9  Ovy’a va’erã umi ipy'a guapýva, oñehenoita rupi chupekuéra ‘Ñandejára ra’y’. 

10 Ovy’a va’erã umi ohasa asýva pe husticia rehehápe, chupekuéra mba’erã rupi pe sambyhy yvága pegua.

11 Pe vy’a va’erã  oñeñe’ẽ vai ha pehasa asýrõ ha he’irõ penderehe opáichagua japu cherehehápe. 

12 Pevy’áke ha pepóke py’arorýgui, tucháta rupi pende jopoi yvágape, upeichamavoi oñembohasa asy vaekue umi profetape  pende mboyve. 

13 Peẽ  ha’e juky ko yvy pegua; pe juky nehe’ẽvéirõ ma’eicha remohehe jeýta? naiporãvéima mba’everã, oñemombo ha oñepỹrõ haguã hase mante. 

14 Peẽ ko pe lus ko yvy’ári. Ndaikatúin ñañomi peteĩ táva oĩrõ yvyty ári. 

15 Noñemyandýi peteĩ tataindy ha oñemoi ajaka guýpe, ojehupi uvei kandelérope,  ikatu haĝuaícha ohesapepa ogaygua kuérape. 

16 Upéicha avei tohesape pende lus yvypóra renonderã, ha’ekuéra ohecha haĝua penerembiapo porã ha omomba’e guasu haĝua pende rúpe oĩva yvágape. 

17 “Ani peimo’ã aju hague  ambuai haĝua pe ley térã profeta kuérape. Ndajúi ambuaívo, akumplivo uvei katu; 

18 añetehápe ha’e peẽme, ohasa raẽ va’erã yvága ha yvy osamboyve peteĩ letra michimíva térã peteĩ letra ku’i kuemi oĩva pe ley pe oikopa  mboyve. 

19 Upévare, oimeraẽva omopérõ ko’ã mandamiento michivéva térã ombo’e upéicha yvypóra kuérape, oñehenói va’erã ‘michivéva’ pe sambyhy yvága peguápe. Hakatu oimerãéva ojapórõ ha ombo’érõ, ko'ãva ‘oñemomba’e guasúta’ sambyhy yvága peguápe. 

20 Ha’éta peẽme, pende husticia ndahetavéirõ umi escribas ha fariseos kuérahui, mba’eveichaverõ ndapeikemo’ãi pe sanbyhy yvága peguápe. 

21 “Pehendúvapa oje’érõ ymaguarépe: ‘aníke eporojuka; ha oimerãéva oporojukárõ katu ojegueraha va’erã tribunal de husticiape’. 

22 Che katu ha’e peẽme: maymáva akóinte ipochýrõ ipehenguendive ojegueraha va’erã tribunal de husticiape;  avei katu oimerãéva oñe’ẽ vaietereíva ipehenguére ojegueraha va’erã tribunal supremope; oimerãéva katu heirõ, reñembotavy  ha oñemohembe jeguaru  oĩma ho’a haĝuáija pe tatápe. 

23  Upévare, eraháramo hina  pe eme’ẽtava  altarpe ha upépe nemandu’a ne pehengue ipy’a vaiha nendive, 

24 eheja pe eme’ẽtava pe altar renondépe, ha eho, eñemoi porã raẽ hendive, ha upéi, rejurire, eikuave’ẽ pe reme’ẽtava. 

25 Eñeha’ã emyatyrõ pua’e  py’a ñaña nde rapicha oguerekóva nde rehe, tapére reho aja, ani neme’ẽ huespe, ha pe hues  neme’ẽ hembiguáipe ha ndereity ka’iraipe. 

26 Añetehápe ha’e  ndéve: Neresẽichéne upégui  ehepyme’ẽ pápeve pe viru tamichi michiháicha. 

27  Pehendúpa peẽ oje’érõ: ‘aníke reiko ndahaéiva nerembirekóndive’. 

28 Che katu ha’e peẽme oma’ẽva guive  oikóvo peteĩ kuñáre ha ipy’apýpe oguerekose chupe, upéijarõ oiko rõnguáichantema hendive’. 

29 upévare, pe nde resa erekóva nde akatúgoty nemo ñepysangárõ, ehapo’o ha eity nde hegui. Ipõrãvétagui ndéve oñehundi nderete rehegua  ha  ani nderete voi ojeity Gehenape. 

30  Avei, pe nde  po akatúva nemo ñepysangárõ, eikytĩ ha eity nde hegui. Iporãvétagui ndéve peteĩva nderete rehegua oñehundi ha ani nderete voi oho opyta Gehenape. 

31 Oje’e va’ekue avei: ‘oimeraẽ  opoĩtava hembirekógui, ome’ẽ   va’erã  peteĩ kuatia mendare jepoi rehegua; 

32  Che katu  ha’e peẽme,   opoĩva guive hembirekógui ndaha’éirõ ofornika haguere, pe tembireko ikatu ho'a ñemoakaratime, Ha oimeraẽ omendarõ  petei ojopoireíva ekuendi ho'a ñamoakaratĩme. 

33  Avei pehendu peẽ eje’érõ umi ymaguarépe: ‘Ndapejéi vaerã ajapóta ha upéi ndapejapói, ejapo uveike pe neñe’ẽ  reme’ẽ  va’ekue Jehovápe’. 

34 Che katu ha’e peẽme: Aníke  peme’ẽ mba’eveichaverõ pene ñe’ẽ yvágare, upeva  Ñandejára apyka guasu; 

35 anítei avei pe yvýre, opévako ipyrenda; avei anítei Jerusalenre, upévako mboruvicha mba’e. 

36 Ne akãteére voi nereme’ẽiva’erã  neñe’ẽ, ndoikatuigui remomorotĩ térã remohu peteĩ neakãrangue. 

37 Upéva rangue pejéramo upeicha, taupeichake, ha pejéramo nahaniri, tanahanirike; kõ’ãvape ohasava oúma mba’e añagui. 

38  “Pehendu peẽ  oje’erõ ‘tesa tesare  ha taĩ  taĩre’. 

39  Che katu ha’e peẽme: ani peñemoĩ pe iñañávare; upéva rangue, upe nenupãva nde rova yke akatuvarupi eme’ẽ  avei chupe ambue nde rova yke. 

40  Ha oimérõ ndeguerahaséva trivunalpe  oñembojára haguã nde aóre, eheja togueraha avei umi nde ao’i kuera; 

41  Ha oimerõ mboruvicha mbaretépe ndeguerahase un kilometro, tereho hendive dos kilometros. 

42 Eme’ẽ pe ojerurévape, ani rejere jugui omba’e  purusérõ ndehegui. 

43  “Pehendúpa oje’erõ: ‘Rehayhu va’erã  nde rapichápe ha nderechaéi va’erã nderayhu ỹvãre’. 

44  Chekatu ha’e peẽme: Pehayhunte peikovo pende rayhu’ỹvape ha pe ñembe’e umi pende mbohasa asýva; 

45  pehechauka haguã peẽ  Ñandejára  ra’yha oĩva yvágape, ha’e  onohẽ rupi  kuarahy iñañava  ha  iñaña ỹva  ári ha omongy imarangatu  ha  imarangatu ỹva ári. 

46  Pehayhúramo pende rayhúvapente mba’e oñeme’ẽta peẽme? Ndojapói  piko upéicha avei umi omono’õva impuésto? 

47 ha pe momaiteíramo pende pehenkue pente, mba’e  gua’u  rejapo? ¿Ndojapói piko upeicha avei umi tetãgua kuéra? Peẽvoĩ katu, pe nde perfékto va’erã, pende ru yvága pegua 
 perfékto háicha

Capitulo 6 
Peñangareko porãke ani haguã pejapo pene rembiapo porã yvypóra kuéra renondepe pende recha haguã; pejapórõ upéija ndaperekomo’ãi  jejopói pende  ru renondépe oĩva yvágape.

2  Upevare, reme’ẽvo reikóvo epororihyrekogui  ani rembopu turu nerenonderã,  ojapoháicha umi hova mokoiva sinagogape ha tapére, oipotágui oñemomba’eguasu chupekuéra.  Añetehápe ha’e peẽme: Ha’e kuéra  oguerovy’áma pe  oñeme’ẽva ichupe kuéra. 

3  Ndekatu, rejapovo reikóvo ñeme’ẽ eporaihuverekogui, ani oikuaa nde po asu ajapóva nde po akatúa, 

4 anihaĝua avave oikua  upe reme’ẽ poriahurekógui, upéichurõ nde  Ru oma’ẽ  ñemíva  nderehe  omuengoviata ndéve. 

5  Avei,  reñembo’erõ, nderejapóivarã umi hova mokõivaicha; ha’ekuéra oñembo’ese oñembo’yhápe sinagógape ha tape pyrusu  juasahárupi  ojehecha haĝuame. Añete ha’e peẽme: Ha’e kuéra  oguerovy’áma pe  oñeme’ẽva chupe kuéra. 

6  Ndekatu reñembo’erõ, eike nde kotýpe, ha embotyrire ne rokẽ, eñembo’e nde Ru oĩva pe  amo kañyhápe; upéicharõ nde Ru omañeñemíva omuengovia va’erã ndéve. 

7  Avei reñembo’erõ,  ani ere peteĩ  ñe’ẽ  memete, ojapoháicha umi tẽtaugua, ha’ekuéra oimo’ã oipuru hatagui peteĩ ñe’ẽ  oñehendukata. 

8  Ani pejogua chupekuéra, oikuágui  Ñandejára nde Ru reikotẽvéva rejeruremboyve. 

9 “Pe’ẽ, upeícharõ, peñembo’eva’ẽrã  kóicha:   Ore Ru reimeva yvágape toñemopotĩke nde rera.

10  Tou ne sambyhy. Toiko nde reipotáva, oikoháicha amo yvágape, avei ko ybýpe. 11 Eme’ẽ oreve  mbujape ko ára peĝuarã; 

12  Ore ñyrô  orerembiapo vaíre, ore roporoñyrõ háicha  umi ojapo vaívape orerehe.

13  Ha ani rehaja  roñepy’ara’ã,  orepe’a  uvei mba’e vaigui’.

14 Peporoñyrõramo  umi penembopochývape, pende Ru ybága pegua pene ñyrõta avei peẽme; 

15  ndape poroñurôiramo  umi penembopochývape, nde Ru napenemoñyrô mo’ãi  avei peẽme pe rembopochurõ chupe. 

16 Ha pe ajunájave, ani pende rova ñembyasy umi hova mokóivaicha, ha’ekuéra ojapo upéicha ohejaukaségui oajunaha. Añete ha’e peẽme: Ha’e kuéra  oguerovy’áma pe  oñeme’ẽva ichupe kuéra. 

17 Nde katu reajunárõ, eñohẽ  ne akáre pe aseite ha emopu’ã nde rova, 

18 Ani haĝua oikua hikuai reajunaha, nde runte toikuaa; upéicharamo Ñandejára oma'ẽ ñemiva nderehe ohepyme'ẽta ndéve. 

19 "Ani pemono'õ mba'erepy ko yvy ári, havẽne ha ho'une chupe yso, tẽra mondaha oikene mbaretépe ha ogueraha. 

20 Iporãve va'ẽrã, pemono'órõ pe nemba'erã mbaerepyporã yvágape, upepe ndo 'ui chupe yso ha nahavẽi, ndoikéi  avei mondaha mbaretépe ha omonda. 

21 Oĩ hápe nde mba'erepy oĩta nde py'apy.  

22 Nde resa  hina nde rete lampĩu. Upévare, nde resa oĩ porãramo, nde rete omimbipáta; 

23  ha nde resa ñañarõ katu, nde rete iñipytũta. Añetehápe pe lus oĩva nde pype iñipyturõ, ¡tuicha nepytu. 

24 Avave ndokatui  oiko tembiguairõ  mokoĩ járape, peteíme ohayhúta ha ambuere ndocha'emoãi, térã ombojeroviáne peteĩme ha   ambuépe nahániri. Ndokatui peẽ peiko tembihuáirõ  Ñandejárape ha heta mba'erepýpe. 

25 Upévare ha'e peẽme; Ani pejepy'apy  pe ne ãngare mba’épa  pe'úta, térã pey'úta, térã nde retére mba’épa pemondéta. Na mba'eguasuvéipa ne ãnga pe tembi'úgui, ha nderete pe aógui? 

26 Pejesareko porã umi guyráre oikóva yvágare, ha'ekuéra  noñemytỹi, nomono'õi, ha ndombuatýi; hákatu, ituva yvagapegua omongaru chupekuéra. Nda tuichavemba'e peẽ ichugui kuéra? 

27 Máva pende apytépe, ojepy'apy haguére ombopukuvéta michira’ymínte jepe hekove? 

28  Ha pe aóre, mba'ére pe jepy'apyta?  Pemañana umi yvotyre oĩva pe ñúre ha pejetavy'o, mba'éicha okakuaa; nomba'apói, noi povãi; 

29  upéicharamo jepe ha'éta peẽme, Salomon jepe oñemnode porãvévo noñemondéi petẽi ko'ã apytegui guáicha. 

30  Ñandejára péija omondéramo pe ka'avo oĩva pe ñúre, ko'ãga oĩ ko’ãpe ha kõ'érõ ojeity tatakuápe, peẽme piko ko'ýte na pene monde mo'ãi, kuimba'e jerovia'y? 

31 Upevare, ani pejepy'apy ha peje araka've; 'Mba'épa ja'úta?, térã 'mba'épa jay'úta?, térã ' mba'épa ñamondéta? 

32 Ko'ãva rapykuéri oñeha'ã ha oho  tetãgua kuera. Pende ru oĩva yvagape oikuapavoi peikõtẽveha kõ'ã mba'e. 

33 Peikónte, pehekaraẽ peikóvo  Ñandejára sambyhy ha ihuticia ha umi ambue mba’e  oñembojuapýta peẽme. 

34 Upéicharõ, araka'eve ani pejepy'apy ko'ẽro ĝuarãre, ko'ẽro oguerekóta voi jepyapyrã. Ha opavave ára peĝuara  hembypáta  mba'evai
 Capitulo 7  

 Anive peporohusga, ani haĝua pe jehusga; 

 2 peẽ pe porohusga háicha pe jehusgáta; pe poroha'ã  háicha pe ñeha'ãta. 

3 Upévare, mba'ére remáña pe kapi'i oĩvare nde ryvy resápe, nde katu neremomba'éi pe yvyra poguasu oĩva nde resape? 

4 térã, mba'éicha eréta nde ryvýpe; taguenohemína ndéve pe kapi'i ndereságui; nderesape voĩ oĩrõ yvyra poguasu? 

5  Nemba’e rova mokói Eguenoheraéna nde resagui pe yvyra poguasu, ha uperire rehechaporãta mba'éichapa renohéta pe kapi'i nde revy resagui. 

6 Ani peme'ẽ umi mba'e marangatu jaguápe, anintemo ojere ha pene mondyryrypa, ani pemombo pe nde perla kure renonderã ani haĝua opyrũ ese.  

7 “Pe jerure meme, ha oñeme’ẽta, peheka meme, ha pejuhúta; pe mbota meme peikovo pe okẽ ha ojepe’ata peẽme. 

8  ojerureva guivépe oñeme’ẽ va’erā, ha ohekava guive ujuhúva’erā, ha ombotava guive pe okẽ ojepe’áta. 

9 Añetehápe, mávapa pe kuimba’e pende apytépe yta’yra ojerurérõ mbujape..., nome'ẽmoaĩ jupe ita,  ajépa? 

10 Tēra ojeruréramo pira…, nerẽme’emoaĩ jupe mbói, ajépa? 

11 Peẽ pene ñañarõ jepe, peme’ē kuaa jopói porā pende ra’ype, ko’ýte pe nde ru oĩva yvagape ome’ẽta mba’e porã ojerurévape guive 

12 “Upéverehe, opamba’e peipotáva ojejapo penderehe, avei peẽ pejapo va’erã hesekuéra, upéva voi he’ise pe lei ha profeta. 

13 Peike pe okẽ pychi’ĩ rupi, tuicha ha ipyrusugui pe tepe oporo hundiva ha heta oikéva uperupi. 

14 Ha katu, ipyka’i pe okẽ ha ipo’i pe tape oporogueraháva tekovépe, ha imboby umi ojuhúva.  

15 Peñeñongatúke, umi profeta japúgui oúva penerendápe ovecháicha, ha ipy’apýpe katu aguaráicha. 16 Hi’áre peikuaa va’erã. Araka’eve nañamono’óĩva uva ñuati mátagui tẽra higos karaguata gui, ajepa? 

17 péiche evei, yvaramáta porã hi’a porã, yvaramáta itujúva hi’a  vai. 

18 petei yvaramáta porã ndaikatúi hi’a vai, térã yvaramáta itujúva hi’a porã. 

19 Opavave yvyramáta ndahi’a porãiva oñekytĩ ha ojeity va’erã tatápe.

20 Añetehápe, hi’áre peikua va’erã chupekuéra. 

21  Ndaha’éi pe he’íva guiva cheve ‘Karai, Karai’, oikéta pe sambyhy  yvaga peguápe, umi ojapova uvei che Ru yvága pegua rembipota 

22 Upe árape heta he’iva’erã chéve:’Karai, Karai, ndoroñe’ẽi piko nderarape, ha nderérape piko noromosẽi mba’e aña hetagui ha nderérape piko ndorojapoi hata mba’eguasu?’, 

23 Che katu he’eta chupekuera: araka’eve ndaporoikuaái. Pejei che ypygui mba’evai apoha. 

24 Umi ohenduvaguive cheñe’ẽ ha ojapo ojoguáta pe kuimba’e iñakã porãvape, ojogapova ita’ári. 

25 Ha oky, ha okakuaa umi ysyry, ha oipeju ybytu, ha hatanguére ojejapete pe ógare, ha upéicharamo jepe ndo’ái, oñemopu’ã rupi ita’ári. 

26 Avei  umi ohenduva cheñe’ẽ ha ndojapoi  ojoguáta pe kuimba’e tavype ojogapóva yvyku’i ári. 

27 Ha oky, ha okakuaa umi ysyry, ha oipeju ybytu, ha hatanguére ojejapete pe ógare, ha ho’a paite. 28 Ko’’aĝa katu, Jesús he’iperire ko’ã mba’e, ombo’e porãiterei rupi umi ohenduva chupe opyta ijurujai, 

29 ombo’e rupi peteĩ oguerekova autoridáicha, ha ndaha’éi umi eskriva kueraicha

Capitulo  8

   Oguejy rire yvytýgui,  atyguasu oho hapykuéri.
2 Ha ema’énte, peteĩ iléprava oja hendape ha oñeñakaĩtývo he’i chupe. Nde karai, che mongueraséramo ikatu che monguera.
3 Upémarõ, oipysóvo pe ipo, he’i opokóvo hese. Romonguerase, terekuera. Ha upepete okuera.
4 Jesús he’i chupe, ainike remombe’u avavépe, tereho uvei ejechauka pa’ípe ha eikuave’ẽ  pe Moisés léipe oĩva oñeme’e va’erã, ohechakuaa haĝua oiko ve’ekue.
5 Oikévo Capernaumpe, oñemboja hendápe peteĩ mburuvicha,
6 he’i asy chupe. Karai, che rembiguáiko oime ógape hetyma kangýgui nopu’ãi, ha  oguereko asyeterei chupe.
7 Ha he’i chupe. Aguãhe vove upépe amongueráta.
8 Pe mburuvicha he’i chupe. Karai, máva piko che reike haĝua che róga guýpe, eréntena peteĩ ñe’ẽ  ha che rembiguai ocuerane.
9 Che ningo aĩ mburuvicha poguype, ha aguereko avei che poguypegua, ha’éramo peteĩme toho, oho, ha ambuépe, tou, ou, ha che rembiguáipe ha’érõ ejapo kóva, ojapo.
10 Ohendúvo upéva, Jesús ipy’andyi, ha he’i umi hapykuéri oikóvape. Añete ha’e peẽme. Ndajuhúi Israélpe peichaite ojeroviava.
11 He’i chupekuéra heta outa kuarahy resẽguio ha kuarahy reikéguio  ha oguapy va’erã aripakape  Abrahan, Isaac ha Jacob ndive pe sambyhy  yvága peguape,
12 ha umi sambyhy ra’y voi oñemosẽne okápe pytunguýpe. Ha upépe ojahe’óne ha opururũne hãi guera”.
13 Ha Jesús he’i pe mburuvichápe: Tereho. Ha ejerovia haguéichaite toiko ndéve. Ha okuera upevovete pe hembiguái.
14 Ha Jesús, oikévo Pedro rógape, ohecha oñeno  hembireko sýpe akãnundú reheve.
15 Upemarõ, opoko ipóre ha oheja chupe pe akãnundu ha opu’ã o servi chupe.
16 Ha oguãhévo pyhare ojegueru chupe heta oguerekóva aña hetepýpe, ha peteĩ ñe’ẽmente omosẽ pe mba’e aña, ha omonguera oñeñandu vaívape guive,
17 oiko haĝua pe oje’éva’ekue  Isaias rupi, he’i va’ekue. Ha’e voi ojapyhy ñane mba’asy ha oguereha ñane mbohasýva guive.
18 Ohechávo Jesús peteĩ aty ijerére, he’i ohasa haĝua  mboypýri.
19 Ha upe jave peteĩ eskríva oñemboja ha he’i: Mbo’ehára, aháta nde rapykueri mamo rehohápe.
20 Jesús katu he’i chupe: aguara kuéra oguereko hupa ha guyra kuéra katu opytu’uha, ko yvypóra ra’y katu ndoguerekói mamove ombojeko haĝua iñakã.
21 Ambue hemimbo’e katu he’i chupe: Karai, ikatu piko ahami añotyraẽ che ru.
22 Jesús katu he’i chupe, eiko memente che rapykuéri eheja umi omanóva toñoty pe omanóvape.
23 Ha ygápe Jesús ojupirire ha hapykuéri hemimbo’ekuéra
24  peichaháguinte oiko peteĩ guyryry pe marpe ha pe y opu’ãva oikepa   ygápe, ha’e katu oke.
25 Ou ha’ekuéra omombay chupe ha he’i: “Karai, ore pysyrõmina, ñamanombáta ningo”.
26 Ha’e katu he’í chupekuéra: “Mba’ére piko pende py’aju, pejerovia ietépiko peẽ kuimba’e”. Upemarõ, opu’ã, ha okoroi pe yvytú ha yguasúpe, pe yvytu opi ha pe yguasu pochy opa.
27 Ha umi kúimba’e ipy’andyi ha he’i: “Mba’eichagua yvypóra piko kóva, yvytu ha yguasu jepe iñe’ẽrendu chupe.
28 Oĝuahe rire amóngotyvo, Gadera retãme, ojuhu chupe mokóĩ kúimba’e oguerekóva aña hetepýpe  osẽva oúvo tyvytýgui, ha ipochy etereígui avave ndohasaséi upe tape rupi.
29 Ha, ¡Emañánte!, osapukái ha he’i;" Nde  Ñandejára ra’y mba’épa roguereko nendive? Eju piko ko’ápe ore moangekóivo ore ára oĝuahe mboyve?”.
30 Mombyry ichugui kuéra oĩ peteĩ kure aty guasu okarúva hína.
31 Ha umi aña ojerure asy chupe: "Ore mosẽtarõ, ore mondo amo kure atýpe".
32 Upémarõ, he’i chupekuéra: “¡Tapeho!”.  Osẽ hikuái ha oho umi kurépe; ¡Ha emañánte!,  umi kure kuéra ho’a paite yguasúpe, ha omanomba.
33 Umi kure rerekua katu oho távape omombe’u paite, avei umi kuimba’e oguerekóva aña hetepýpe rehe oiko va’ekue.
34 Ha, ¡emañánte!, opavave umi tavaygua osẽ ohuvaitĩ Jesúspe; ha ohechávo, oñeha’ã mbaite ha  ojerure   jo’a    jo’a    osẽ haĝua hetãgui kuéra

 Capitulo  9

   Upemarõ, ojupi ygápe ohasa ha oike itavaitépe.

2 Ha, ogueru hikuái chupe peteĩ hetyma kangýva hupa reheve. Ohechávo pe ijerovia kuéra, he’i Jesús pe hetyma kankývape: “Eñeha’ã, chera’y; ne angaipa kuéra oñe ñyrõma ndéve”.

3 Ha umi escriva kuéra he’i ipy’apýpe. “Kóa oñe’ẽ vaieterei  Ñandejárare”.

4 Ha Jesús, oikuaágui mba’épa  he’i  ipy’apýpe, he’i: “Mba’ére peje ivaíva pende py’apýpe?

5 Máva ndahasyive? Ja’e ne angaipa oñeñyrõma ndéve?, térã epu’ã tereho?

6 Peikua haguã katu pe kuimba’e ra’y oguerekoha pu’aka omopotĩ aĝua angaipa ko yvy’ári, he’i pe ikangypávape: “Epu’ã, ehupi nde rupa ha tereho nde rógape”.

7 Ha ha’e opu’ã ha oho hógape. 

8 Ohechávo ko’ãva, pe  aty guasu oñemondýi, ha omomba’e guasu  Ñandejárape, omo’ẽ haguére pu’aka yvypóra  kuérape.

9 Upéi, ohasa rire upégui, Jesús ohecha peteĩ kuimba’épe, hérava Mateo, oguapy hina iñofisínape impuesto oje  kobrahápe ha he’i chupe: “eju chendive”. Opu’ã rehe mavoi oho hapykuéri.

10 Uperiremínte, oguapy jave aripakápe, heta okobráva impuesto ha angaipavóra ou ha oguapy Jesús ha hemimbo’e  kuérandive.

11 Ha ohechámarõ ko’ãva, umi fariseos oñemoĩ he’i hemimbo’e kuérape: “Mba’ére okaru pene mbo’ehára umi impuesto okobráva ha angaipavóra kuéran ndive?”.

12 Ohendúmarõ, he’i: “Umi hesâiva noikoteveĩ pohanohára  rehe, umi hasýva uvei.

13 Tapeho, ha peikuaáke mba’épa he’ise ko’ãva: ‘Aipota porihuvereko, sakrificio rangue’. Ndajúi ahenóivo imarangatúvape umi angaipavórape uvei”.

14  Upéi Juan remimbo’ekuéra ou hendápe ha oporandu: “Mba’ére ore roajuna ha umi fariseo, ha neremimbo’ekuéra noajunai?”.

15 He’íre mavoi chupeku’éra Jesús: “Umi Menarã angirũ ndoguerekói  mba’érepa oñembyasývo oĩ aja pe menarã hendive kuéra, ajépa? Hakatu ou va’erã ára ojepe’ávo ichugui kuéra pe menarã, ha  upérõ oajunáne.

16 Avave ningo nomuatyróĩ  ao  pehengue  pyahúpe ao tuja. Pe  ipyahúva oñyñýine ha omondoro  jevýne pe itujáva, ha upekuévo omondoro tuichave.

17  Vino pyahu ningo noñembohyrúi pirevyvy  tujápe. Péicha ojejapórõ umi pirevyvy  osoróne ha oñehéta pe vino ha oñehundíta pe pirevyvy. Upévare, vino oñembohyru va’erá pirevyvy pyahúpe, ha péicha mokóivéva oiko  aréta oñembyai'ỹre.

18  Jesús oñe'ẽ aja chupekuéra  hína, oguahẽ hendápe peteĩ  myakáhára ha  oñesu, ha he'i chupe: “Omanómane ra’e che rajy; eju ha emoi nde po hi’ári, ha oikove jeýta 

19 Upémarõ Jesús opu'ã ha oje’ói hapykuéri, avei hemimbo'e kuéra hendive. 

20  Peteĩ. Kuña katu, ojapómava 12 año hasyva fluhogui, oñemboja Jesús rehe hapykuéguio ha opoko ijao ruguáire.

21  Pe kuña ningo he'i ijupe: "Ijao rehénte jepe apokórõ, cheresãi jeýta." 

22  Ojerévo Jesús, ha  ohechávo pe kuñáme he'i chupe: Eñakãrapu’ánte, che rajy, nde jerovia nemohesãi jey.

23  Ha oguahẽvo Jesús pe mburuvicha rógape, ohecha umi mimby mbopuha ha umi aty pajuáipe oĩ.

24 Ha he'i chupe kuéra: Pesẽmba ko’ãgui. Ko mita kuña’i  ningo nomanói, okénte hina.  Ha opuka ñembohory hese.

25 Oñemondo páre pe aty okápe, ha’e  oike ha ipojái ipóre, ha upévo pe mita kuña’i opu'ã. 

26 Ha opa upe jerekuévo herakuãta mante pe  ojehu va’ekue.

27 Ohasávo Jesús  upégui, osẽ hapykuéri mokói ohecha'ýva,  osapukái asýva chupe: Ore poriahuverekomína, nde David ra'y.

28  Ha oike rire Jesús pe ógape, oguahẽ hendápe umi hesatũva. Ha Jesús oporandu chupe kuéra: Pegueroviápa che ikatuha  ajapo upeva? Ha'e kuéra he'i chupe: hẽe Karaí. 29 Upévo Jesús opoko umi hesáre, ha he'i chupe kuéra: Toiko upe peẽ pejerovia  haguéicha.

30 Ha  umi hesa kuera ohecha. Jesús he'i jey jey chupe kuéra: Aníke avave oikuaa kóva.

31 Ha'e kuéra katu, osẽmi vovénte upégui, opa rupi  omoherakuã upe Jesús ojapo vaekue hese kuéra.

32 Ha’ekuéra  osẽ aja ojeói, ojereru chupe peteĩ kuimba'e iñe'ẽngúva, mba'e Aña oguerekogui chupe ipoguype.

33  Ha  omosẽrire ichugui pe mba'epochy, pe  iñe'ẽngúva oñepyrũ oñe'ẽ. Ha pe aty ipirimba, ha  he'’i  Araka'eve ndajahecháiva, mba'eve peichagua Israélpe.

34 Umi Fariséo kuéra katu he'i: pe mba'e Aña ruvicha rupivénte omosẽ  umi mba'e Añápe.

35   Upéi Jesús ohasa oikóvo peteĩ távagui ambuépe. Ha mamo oĩháme sinagoga oporombo'e. Omoherakuá avei; marandu pora  ñesambyhy  rehegua, ha omonguera opáichagua hasývape.

36  Ha   ohechávo hetaha umi ijatýva, ombyasy chupe kuéra. Ohecha kuaa, ha'ekuéra ikane’õ ha isarambipa ku ovecha  herekua'yvaicha.

37 Upémarõ hemimbo'e kuérape he’i: Ajépa  heta pe ñemono’õra, omono'õ vaeránte imbovy’. 38  Upévare, pejerure pe mba’e   járape tombou umi mba’apohárape  omono'ó haĝua

 Capitulo 10

  Ohenõika umi  12 hemimbo'e kuérape ha ome'ẽ chupe kuéra pokatu omosẽ hagua Aña, ha omonguera haĝua opaichagua mba'asy.

2    Ko'ãva hina umi 12 apóstol réra: tenondete Simón oñehenóĩva avei Pedro, ha tyvyra Andrés.  Santiago ha tyvyra Juan, Zebedeo ra'y kuéra.

3   Felipe ha Bartolomé, Tomás ha Mateo, viru ombyatýva Roma peĝuará. Avei Santiago, Alfeo ra'y ha Tadeo.

4 0ĩ avei Simón, pe kananíta, ha Judas Iscariote,  Jesús  Pogyrohára.

5  Ha ko'ã 12-pe omondo Jesús,   kóicha he’irire chupe kuéra: Aníke pehótei tetãkuéra rapére,  térã peguahẽ Samariagua táva kuéra rupi.

6  Tapeho meme uvei ovecha okañýva rapykuéri Israel rógagui  rendápe.

7  Pe jeóivo, peje pe hóvo: Sambyhy yvága pegua hiaguíma. 8 Pemonguera opa hasyva, pemoingove jey umi omanóvape, pemonguera umi hete aipávape ha pemosẽ mba'e Aña  opavavégui. Peẽme  oñeme'ẽ rei, peme’ẽ reíke. 9 Ani peipyhy oro, térã plata, térã kovre pende vokópe guarã,  10  térã vokóvoi pe nde rapére ĝuarã, ani peguereko  mokóĩ  ao térã pya, pokokã. Opa omba'apóva ningo oñemongaru vaerá voĩnte. 11 Peguahẽvo oimeraẽ távape térã oimeraẽ  ojeikohápe, peheka pejuhúpeve mávapa pype omerese,  ha pepyta hógape  pesẽ  peve. 12 Ha eikévo hógape, pemomaitei opa umi upépe oikóvape. 13 Ha umi upepegua pene moguahẽ porãramo, tou hiári  py'a guapy peipotáva, peicha'ýramo katu, tojere jevýnte pende ári pende py’a guapy. 14 Ha na pene moguaheséiramo térã na pene renduséiramo katu, pesẽ pe óga térã pe távagui, ha peityvyro pende pýgui pe yvytimbo. 15  Añetehápe ha'e peẽme, áĝa ára pahápe Sodoma ha Gomorra oñenupa vevyivéta umi távagui. 16 Peikuaáke che pomondoha ku ovecháicha aguara guasu apytépe.' Upévare peikokua  va’erã mbóicha ha pe  ñemomiri vaerã pykasúicha. 17  Peñeñangarekóke yvypóra  kuéragui, cháke pene me'ẽ va’ẽrã mburuvicha kuéra pope, ha pene mbyepotíta sinagogape. 18. Pejereraháta sambyhyhára ha mburuvicha guasu kuéra renondepe cheremimbo’e haguére, ojehecha aĝua, ha’ekuéra voi ha pytagua. 19 Ha pene moĩvo hikuái mburuvicha kuéra  pope, ani pejepy'apy mba'épa térã mba'éichapa peñe'ẽta. Oguahévo peẽme peñe'ẽ hagua,  oñeme'ẽta peẽme mba'épa pejéta. 20  Pe oñe’ẽtava ndaha'e mo'ãi peẽnte. Pende Ru  pytu oñe'ẽta pende  rupive avei."  21  Oĩta ome'éva ipehengue  ojejuka hagua, ha oĩta túva ome'ẽva ta'ýrape. Ta’ýra kuéra opu'ãta túva kuérare, ha ojukaukáne." 22 Che  remimbo'e haguére peẽ, avave ndaija'e mo'ãi pende rehe. Pe che rehe ojeroviáva ára pahápeve  katu, oñepysyrõta." 23 0ĩramo pene muñáva peteĩ távagui, tapeho ambuépe. Añetehápe ha'e peẽme nda pejapopa mo'áiha pene rembiapo opa táva kuéra Israelgua rupi, ou mboyve kuimba’e Ra’y. 24 Temimbo'e ndatuchavéi imbo'eháragui, ha  tembiguái ndatuchavéi  ijáragui. 25 Ome’éma, pe  temimbo'épe ohupytýramo imbo’ehárape, ha petembiguái ijárape. Pe óga járare oje'éró  Beelzebú, ko’ýte umi hogaguáre, mba’eichapa eñehenõi va’erã? 26 Ani pekyhyje avavégui. Ndaipóri mba'eve ñemihamegua ojecha'y va’erã, ha ndaipóri oñemíva  ojekuaa'y va’erã.' 27 Ko che ha'éva  peẽme pene añoháme, pemombe'u, opavave renondepe. Ha pe hendúva mbeguemi, peguerosapukái óga ári guive. 28  Ani pekyhyje umi pende retente ojukávagui, ha ikatu'ýva ojuka  pene ánga. Pekyhyje uvei,  ikatúva ohundi pene ánga ha pende  rete Gehénape. 29  Mokóĩ guyra'i ningo ojéjogua  viru sa'imíre. Opáichavo, peteĩ jepe nomanói pende Ru oikua’ýre. 30  Pene akárague jepe  ojeipapapa. 31  Aníke aipóramo pekyhyje, peẽ ningo mba'e guasuve  heta guyra'ígui. He’ívaguive opavave renondépe oĩha chendive, che avei amombe’úne aimeha hendive  che Ru  yvága peguápe. 33  Ha oimeraẽ, che  apo’íramo opavave renondépe, che avei aapo’íta  chupe che  Ru  yvágape gua renondépe.  34 Ani peimo'ã  aju hague amoi  py'a guapy  ko yvýpe. Ndajúi agueru hagua py'a guapy, ñorairõ uvei katu. 35 Che aju amoingo vaívo kúimba’e itúva ndive, mita kuña isy ndive ha tembireko mitã iména sy ndive. 36 Añetehápe,  Kúimba’ekuérare opu’ãne hogagua voi. 37  Pe itúva térã isype ohayhuvéva che hegui, ndaha’ei  mba’eve  cheve ĝuarã. Ha upe ohayhuvéva ta'yra térã tajýrape che hegui, nda ha’ei mba’eve  cheve ĝuarã. 38 Ha pe ohupi’ýva ijuvyra ijapére ha oiko che rapykuéri, upéva,  nda ha’ei mba’eve  cheve ĝuarã. 39  Pe hi ánĝa ojuhúva oñehundita ichugui. Pe che rehe ohundíva hi ánĝa katu ojuhúta. 40 Oimeraẽ  pene moguahérõ, che moguahe avei chéve." Ha upe chéve che moguahéva, omoguahe avei che mbouharépe. 41 0moguahéva profétape proféta haguere, upéva ohupyty vaerá jopói  oúva proféta kuérape. Ha pe omoguahéva peteĩ imarangatúvape, imarangatúgui, upéva ohupyty vaerã jopói  oúva imarangatúvape. 42  Oimeraẽva,  omboy’úva peteĩ kagua renyhénte jepe y ro’ysã porã  ko'ã che remimbo'e  michivévape, añetehápe ha'e peẽme ndopyta mo'ãiha hekovia'ýre chupe.

  Cap.11

     Ha Jesús oheko mbo'epa rire  umi 12 hemimbo'e kuérape, osẽ oho upégui, oporombo'e ha oñemoñe'ẽ hagua  Itáva kuéra  rupi. 2 Juan oĩva upéramo ka’iráĩme, ohendu umi mba'e Cristo ojapóva. Upémaró omondo hemimbo'e kuéra apytégui Jesús rendápe. 3 Ha'e kuéra oporandu chupe: Nde piko hina pe ouva’erã, terãpa roha'árõ vaerã ambuépe? 4 Jesús he'i chupe kuéra: Tapeho peje Juánpe ko'ã mba'e peẽ pehecha ha pehendúva peína. 5 Pemombe'u chupe hesatũva ohecha jeyha, hetyma kangýva oguata, iléprava  okueraha,  ohendu'yva ohendu jeyha,  omanóva oikove jeyha ha  mboriahúpe oñehendukaha marandu poráva.' 6 Ovy'aite vaerápa cherehe ndojuhúiva ñepysãngarã.7 ko’ãva ohokuévo, Jesús oñepyrũ oñe'ẽ pe atýpe Juan rehe, ha he'i: mba’e Peẽ pesẽ pehecha pe desiertope? Pehópa pehecha peteĩ jatevo  yvytu ombovaváva? 8 Maerá aipóramo peho? Pehópa pehecha haĝua peteĩ kuimba'e oñemondéva ao syĩ porãme?  Umi oñemondéva ao syĩ porãme ningo oiko  mburuvicha guasu rógapente. 9 Mba'e aipóramo pesẽ pehecha? Peteĩ profétape, ajépa? Upéicha añete, ha tuichavéva profétagui katu.10 kóvare ningo ojehaíma va’ekue voi: “Che amondo che rembijokuái ne renonderã,  ombosako'i haĝua nde rape  nerenonderã. 11  Añetehápe ha'e  peẽme, ndaipóri heñoĩva ekue apytépe  kuñagui  tuchavéva Juan Bautístagui. Péicharó jepe,  sambyhy yvága pegua apytégui michivéva  tuchave ichugui. 12  Ha katu Juan Bautista  ára guive ko’aĝa peve, heta oĩ kuimbe’e sambyhy yvága peguáre oñeha’ãmbaitéva oñemotenonde, ha mbaretépe oñemotenondéva ikuã cha’ĩ va’erã hese. 13 Umi proféta kuéra ha lei ou Juan peve,' 14 ha peẽ peroviaséramo: Ha’e voi hina  Elias, pe oje'e vaekue outaha.15 Ijapysáva tohendúke. 16  Mávarepa ikatu ambojoja opa ko’ãĝa gua yvypóra? Ojogua umi mitáme pe okáre oñombojarúva ha osapukáiva ojupe: 17 "he'ívo: "Rombopu ningo peẽme mimby ha ndapejerokyi, ropurahéi jahe'o peẽme ha napeñembyasyi." 18 Juan  katu, ndokarui  ha ndo'úi vino, peje hese oguerekoha  mba'e Aña. 19 Ha pe kuimba’e Ra’y katu okaru ha ho’u víno, ha peje hese, itaryrýi  ha oñeme’ẽ víno je’úpe, ha oñemo’ãngirũva  umi okobrava impuesto ha angaipavóra rehe. Opáichavo, pe Arandu  ojehecha tembiapokue rupi. 20 Upéi Jesús oñepyrũ oñe'ẽ  pochy umi távare hetave mba'e  hechapyráva ojapo haguépe. Umi upepegua ningo noñarrepentiri. 21  Aichejáranga, nde  Corazín! Aichejáranga, nde  Betsaida!.  Táva Tiro ha Sidónpe" ojejapo rire umi mba'e hechapyráva ojejajapo vaekue pende pype, ymáma ojere vaerá mo'ã hikuái, ha omonde vaerã mo'ã ao vosakue ha oguapy tanimbu ári. 22  Upévare ha'e, teko joja árape, peẽme ijetu’uve va’erã umi táva Tiro ha Sidón peguágui. 23  Ha nde  Capernaúm, reimo'ã piko  rejehupitaha  yvágape? Tyvy pe katu reguejyta. Sodómape  ojejajapo rire umi mba'e hechapyráva ojejajapo vaekue nde pype, upe táva oĩ va’erã mo'ã gueteri ko’ãĝaite peve. 24 Upévare ha'e peẽme, pe teko joja  árape, ndéve ijetu’uve va’erã umi Sodoma peguágui.  25   Upérõ Jesús he'i: Romomba’e guasu maymáva rovake, che Ru, Karai yvága ha yvype, reñomi agüere ko'ã mba'e umi iñarandu ha imba'e kuaávagui, ha reikuaauka umi mitãme ojoguavape. 26 Upéicha che Ru, péichante voi reipota vaekue ojehu. 27 Che Ru ningo omoĩ che poguype opa mba'e. Avave ndoikuaapái Ta’ýrape, Túva añónte. Ha avave   ndoikuaapái Túvape, Ta’ýra añónte, ha pe Ita’ýra oikuaaukasévape avei. 28 Peju che rendápe opa peẽ pene kane'õ ha pemba'apo pohýiva, ha che pombopiro’ýta. 29  Pemoĩ   pende apere che apiryta, ha  peikuave che hegui. Peikuaáta che py'a porãha ndajejapoiha, ha  pe juhúta piro’y pe ne ángape ĝuarã. 30  Che apiryta isyĩ ha upe aipotáva peraha  ivevúi.

Cap.12

   Umiha ára rupi, Jesús ohasa  ohóvo kokue rupi peteĩ pytu'uha árape. Ha hemimbo'e kuéra iñembyahyigui, oñepyrũ oipo'o avatímirĩ ha ho'u.; 2 Umi Fariséo ohecha upéva ha he'i Jesúspe:   Ema'ẽmi, ne remimbo'e kuéra ningo ojapo, ojejapo'y va’erã pytu'uha árape. 3 a Jesús katu he'i chupe kuéra: nda peleéi piko David ojapo va’ekue ha’e ha umi iñirũnguera ohóva hendive iñembyahýirõnguare? 4  0ike hikuái Ñandejára rógape ha ho'u umi mbujape oñekuave’ẽ vaekue. Ha'e térã iñirũnguéra ndaikatúi vaekue ho'u umíva, pa'i kuérape guarã añónte vaekue umi mbujape.' 5 Ndapeikuaái nga'u piko pe léi he'iha, pa'i kuéra Ñandejára rógape nomomba’eiha pytu'uha ára, ha upevére ndojererekoiha chupe kuéra tembiapo vai apoháramo? 6  Che katu ha'e peẽme, ko’ãpe oĩha hina peteĩ mba'e tuchavéva  Ñandejára rógagui. 7  Peikuaárire mba'épa he'ise ko’ã: "Aipota poriahuvereko, pe mba’emeh’ẽ rangue chéve." Upéva peikuaa rire ndapejéi vaerã mo'ã ojapo vai'ývare ojapo vaiha." 8 pytu'uha árare, ipu’aka  kuimba’e ra’y. 9 Jesús oho upégui, ha oike isinagóga  kuérape. 10 Upépe oĩ peteĩ kuimba'e ipo ypíva. Ha ohekáva omoĩ vai hagua, oporandu chupe: Ikatúpa ñamonguera hasyvape pytu'uha árape?  Ojuhuségui okaguai haĝua ese.11 Ha’e he'i chupe kuéra: Mávapa peẽ kuéra apytégui oguerekóramo  peteĩte ovecha, ha ho'a mba’érõ  pende  hegui yvy kuápe pytu'uha árape, ndapehómo’ãipa? 12  Peteĩ yvypóra ningo tuchaiteve mba'e ovechágui. Upévare, ikatu jajapo iporãva  pytu'uha árape. 13 Upémarõ  he'i pe  kuimba'épe: Eipyso nde po.  Ha oipyso, ha okuera. Opyta hesãi pe ambuéicha. 14 Upéi, umi Fariséo kuéra osẽ oho. Oñepyrũ oñomongeta hikuái ohecha haguã mba'éichapa ikatúta  ohundi chupe. 15 Jesús oikuaávo ko’ã  oho upégui, ha heta umi ohóva hapykuéri. Ha omonguera opavavépe, 16  ha he'i chupe kuéra ani hagua imandu'a hese avave renondépe. 17 Upéicha  ojehu oiko hagua pe oñeñe’ẽ va’ekue proféta Isaías rupi, 18 “Che rembiguái aiporavo va’ekue,  ahayhu ha che ãnga  aguerohorýva. Amoĩta che pytu hi'ári,  ha'e omyesakáta teko joja opa tetãme. 19 Noñorairomo’ãi, ndo sapukaichéne, avave no henduichéne iñe’ẽ tape pyrusúre. 20  Nomopeichéne pe takuapi otiríva jepe, nombogue paichéne pe tataindy hatatĩva, teko joja ohupytyka peve opavavépe, 21 ha hérape oha’arõva’erã  opa tetanguéra." 22 Ha ojereraha chupe peteĩ kuimba'e oĩva mba'e Aña poguype, hesatũva ha iñe’ẽngúva. Jesús omonguera chupe, ha pe kuimba'e ohecha ha oñe'ẽ jey. 23 Ha opavave ohecharamoite pe ojapóva, ha he'i joa: Kóva piko ndaha'éi chéne David ra'y mba'e? 24 Umi Fariséo kuéra ohendúvo upéva katu he'i: kóva ningo omosẽ umi mba'e Aña Beelzebú rupi,  Aña sambyhyha. 25  Oikuaa upe ha'ekuéra he'íva ipy'apype, ha he'i chupe kuéra: Opa ñesambyhy  opuhãva ijehevoi  oñemboja'opa,  ha maymáva opu'árõ oñoakáre, oñehundi. Oimeraẽ táva térã óga pegua opu'ambáramo ojuehe oñehundi avei. 26  Péicha avei, Satanás voi omosẽro Satanáme, upeicharõ  opu'ã  ijehevoi, mba'éicha piko isambyhy oiko aréta? 27 Avei, che amosẽro añáme  Beelzebú rupi. Péicharamo, máva rupi piko  omosẽ chupe  kuéra pemde ra’y? ha’ekuéra voi   Pende hues va’erã. 28  Che amosẽramo añame  Ñanddejára  pytu rupi,  sambyhy yvága pegua pende rupytýma. 29 térã,  máva piko oikéta   peteĩ kuim ba’e   imbaretéva rógape omonda hagua hembipuru kuéra, ndojokua raéirõ pe imbaretévape? Ha  Péicha ojapóramo mante ikatúne omonda iichugui. 30 Upe che ndive oĩ'ýva, oñemoĩ che rehe.  Ha upe che ndive  nomono'õiva, omosarambi. 31  Upévare ha'e peẽme, ikatúta oñeñyrõ yvupóra kuérape opáichagua angaipa ha ñe’ẽ vai. Upe pytu marangatu rehe opu’ãva  katu, noñeñyrõ  mo'ái. 32   Oimeraẽ oñe'ẽ vaíva  kuimba'e Ra’ýre oñeñyrõne. Ha oimeraẽ  pytu marangatu rehe oñe’ẽ vaíva  noñeñyrõichéne ko’ãĝa ha araka’eve árape. 33 "Peteĩ yvyra mata iporãramo, hi'a porã va’erã. Ivaíramo katu, hi'a vai va’erã. Pe yvyra máta jaikuaa hi'áre." 34   Mbói ñemoñare!" Mba'éicha piko iporáva pejéta, ko peẽ voi pende ñañáva? Ñane korasõme oĩrenyhẽ´vagui mante ñande juru oñe’ẽ. 35 Kuimba’e  ipy'a porãva, mba'e iporãva mante he'i, ipy'apýpe voi iporã gui. Ha upe heko vaíva katu, ivaíva mante voi he'i, ipy'apýpe  voi  ivaígui.  36  Che ha'e peẽme,  opa ñe'ẽ rei yvypóra kuéra oiporu vaekue. Omombe’uva’erã pe ára guasuetépe. 37  Ne ñe’ẽnguere voi reñemoĩ porãta, ha neñe’enguére voi reñehundíta." 38 Ombohovaiháramo,  umi Fariseo ha eskriva kuéra  he'i:   Mbo'ehára, rohechase ningo rejapóró peteĩ señal. 39 Jesús katu he'i chupe kuéra: ko'aĝagua kuéra   iñañáva ha  heko ky’áva  ojerure peteĩ señal. Ndojehechauka mo'ãi peẽme mba'eveichagua señal.  Joñas rehe oiko va’ekue  mante. 40  Ha Joñas oĩ haguéicha mbohapy ara ha mbohapy  pyhare pe pira guasu ryépe, péicha avei pe kuimba’e Ra’y, oĩ vaera mbohapy ara ha mbohapy  pyhare yvy guýpe.  41 Umi Ninivegua opu’ãne pe ára guasyetépe ko ãgagua ndive ha okondenane chupe kuera. Ha'e kuéra ningo oheja vaekue hembiapo vaikue Jonas oñemoñe'ẽramoguare chupe kuéra. Peteĩ tuchavéva Jonásgui oĩ hina ko’ãpe. 42  Pe kuñá, mburuvicha guasu súr gua, opu'ã va’erã ko’aĝagua ndive pe ára guasuetépe ha okondenane chupe kuera. Ha'e ningo amo yvy paháguio ou vaekue ohendu haĝua Salomón ñe'ẽ arandu, peteĩ  tuchavéva Salomóngui oĩ hina ko’ãpe. 43   Peteĩ  pytu Aña  osẽramo oimeraẽvagui, oho oiko umi ikã tiri hárupi ohekávo pytu'u. Ha ndojuhúiramo: 44 Upẽmarõ he’í "Aha jevyta che rógape, ava  haguégui." Ha oĝuãhẽvo,  pe ova haguégui ndojuhúi mavave ipype,ha ojetypei ha ipotĩ poráva. 45  Upẽmarõ, oho ha ogueru ambue 7 mba'e aña heko añavéva ichugui ha oike hikuái ipype, ha oiko upépe. Ha péicha, pe yvypóra rekove  ivaieteve ymaguarégui. Peichaite avei ojehúta opa heko añáva ko'aĝaguápe. 46 Jesús oñe'ẽ jave gueteri hina pe atýpe,  isy ha ityvýra kuéra oñemohéda pe okárupi oñe’ha’ã oñe’ẽ haĝua hendive. 47 peteĩ umi upépe oĩva he'i Jesúspe, nde sy ha nderyby kuéra oĩ okápe, oñembo’y  ha oñe’ẽ se ne ndive. 48 Jesús katu he'i:   Máva piko che sy ha máva piko che  ryvy kuéra? 49 Ha oipysóvo ipo,  hemimbo'e kuérare he'i: Emaña, Ko'ãva hina che sy. Ko'ãva che ryvy kuéra. 50  Ha oimeraẽ ojapóva che Ru yvága pegua rembipota, upéva hina che ryvy, che reindy ha che sy.

Cap.13

    Pe árape, Jesús osẽ  pe hógagui,  ha oho oguapy  yguasu   Galilea rembe'ýpe. Upépe oguapy, 2  ha tucháva aty guasu  oñemono’õ ijerére, upémarõ ojupi ha'e ha oguapy peteĩ ygápe ha pe aty  opyta oñembo’y  pe yrembe'ýpe. 3 Upe guive ha'e oñe'ẽ heta chupe kuéra ilustracion rupi. He'i chupe kuéra: "Peteĩ jevy, oĩ vaekue peteĩ osẽva oñemity hagua. 4  Ha ojatývo pe oñotyséva ra'yi, oĩ ho'áva pe tape pukukue  ykére  rupi ha ou guyra kuéra ha ho'upa. 5  0ĩ avei ho'áva itatýpe, yvy ipokáháme. Umíva voi heñói, ipererígui pe yvy. 6 Ha  kuarahy ojopévo katu ohapypa, ha ndahapo pypukúigui ipirupa. 7 Ambue katu ho’a  avei ñuâtĩndýpe, ha umi ñuatĩ okakuaávo ombojaho'ipa. 8 Oĩ katu avei ho’áva yvy porãne, ha ome’ẽ hi’a, oĩ hi’áva 100, oĩ hi’áva 60 ha hi’áva 30: 9  "Ijapysáva tohendu." 10  hemimbo'e kuéra,  oñemboja Jesús rendápe ha  oporandu chupe:    Mba'ére piko  reiporu pe ilustración  reña’ẽ haĝua  chupekuéra? 11 Ha’e  he'i chupe kuéra: Peẽme ningo  ojeikuaauka  umi mba'e ñemimby  sambyhy yvága pegua rehegua. Chupe kuéra katu nahániri. 12 Upe oguerekóvape, oñeme'évéta, oguerekove haĝua. Upe oguereko'ývagui katu, pe oguerekóva jepe ojepe'áta. 13 Ko'ãva ningo omañáramo jepe omañarei, ha ohendúramo jepe ohendu rei. Upévare añe’ẽ chupe kuéra ilustración rupi, 14   Ha péicha, ojehu chupe kuéra oiko haĝua upe Isaías profesía he'i haguéicha:    "Ko’ãva ohenduvéramo jepe ndoikuaa mo'ãi, omañavéramo jepe, ndohecha mo'ãi. 15   Ko'ãva korsõme  ndoike véima mba'eve, omboty ijapysa ha umi hesa, ani haĝua ohecha hesa kuéra  rupi, térã ohendu ijapusa kuéra rupi  ni ndóikuaái mba’épa he’ise ha ojevy mba’erangue ha oipohano chupe kuéra." 16  Pevy'aite vaerá katu peẽ, ikatúgui pehecha pende resa rupi, ha ikatúgui pehendu pende apysa rupi. 17 Añetehápe ha'e peẽme, heta proféta ha heta imarangatúva ohechase vaekue ko peẽ pehecháva, ha ndohechái. Ha'e kuéra ohenduse vaekue ko peẽ pehendúva, ha nohendúi. 18 Peẽ katu pehendu mba'épa he'ise pe ilustracion ñemity rehegua.19 Umi ohendúva pe ñe’ẽ ñesambyhy rehegua ha ndoikuaáiva mba'épa he'ise, ha ou Aña, ha oipe'a pe ñe’ẽ ipy'apýpe oñeñoty vaekue.  Ko’ãva ha’e pe oñeñoty va’ekue tape pukukuére. 20 Ha umi oñeñotýva  itatýpe katu, kóva ha’e pe ohendúva pe ñe’ẽ, ha ogueroviáva vy'ápe. 21 Ndahapo  pypukúi rupi oiko sapy’aitemínte. Oiko peve jehasa’asy térã ojejopy vaíramo oguerovia haguére pe ñe’ẽ, pya'e oñepysanga. 22 Umi oñeñotyva ñuatíndype, umíva hina umi ohendúva pe ñe’ẽ. opáichavo, ojepy'apyve  umi oimeraẽ mba'ére,  ha pe mba'e reta rerekose  ojaho'i  pe ñe’ẽ, ha upévagui ndaikatúi hi'a. 23  Umi oñeñotyva yvy poráme katu ojogua umi ohendúva pe ñe’ẽ, ha oikuaa mba’épa he’ise, ha añetehápe, heta hi’a; oime hi’áva 100 peteĩgui, ha ambue 60 ha ambueteve 30. 24 Omombe'u jey  opavavépe ambue ilustrasión. He'ichupe kuéra: "Sambyhy yvága pegua ningo ojogua peteĩ kuima’e  oñoty vaekue mba'e ra'yi iporãva ikokuépe.  25   Okepa jave hina kuimba’e kuéra, ou peteĩ hese ija'e'ýva ha oñoty ñaña vai pe  trigo apytépe, ha upéi oho. 26   Oñepyrũ hoky ha hi’a,  ha  opu'á avei umi ñana vai ijapytépe. 27 upémarõ umi  tembiguái kuéra oho pe óga jára  rendápe ha he'i chupe: 'Karai, pe mba'e ra'yi reñoty vaekue nde   kokuépe ningo iporá vaekue? Mba'éicha piko,   péicharó osẽ ko’ã ñaña ijapytépe?  28  Ha’e  he'i   chupe kuéra: 'Peteĩ iñañáva, peteĩ kuimba’e ojapo.' Ha’ekuéra he’i chupe: Reipotápa roho romono’õ? 29 Ha'e katu he'i: 'Nahániri, ani áĝa pemono’õ kuévo umi ñana vai,  pemondoro avei umi trigo hendive, 30 Pehejánte tokakuaa oñondive oguahe meve ñemono'õha ára. Upe ñemono'õha árape, ha'éta umi  omba'apóvape omondoro raẽ haĝua umi ñana, ha ojokua aty atype ojehapy haĝua. Upe rire ombyatýne  hikuái pe trígo, ha omoĩ pe mba’e ra’yi  oñembyata haĝuáme. 31  Omombe'u jevy  opavavépe ambue ilustrasión. He'i: "Sambyhy yvága pegua   ningo ojogua ku mostása  ra'yime peteĩ kuimba’e oguereha ha   oñeñoty  ikokuépe: 32 Mostása  ra’ýicha  michíva ningo ndaipóri, ha okakuaa rire ijyvateve umi kumanda joguaha kuéragui jepe oĩva kokuépe. Yvyra mátaicha ijyvate  ha guyra jepe ou ogueje hakáre".      
33 Oñe’ẽ jey peteĩ ilustrasión rehe: "Sambyhy  yvága pegua  ningo ojogua pe levadúrape,   peteĩ kuñakarai  "omoĩ 66 kilo harinape, ha  ombovupaite." 34   Ko’ã mba’ére oñe’ẽ Jesús ilustrasión rupi.  Ha añetehápe, ilustrasión ýre noñe’ẽi  chupe kuéra. 35    Péicha ojehu,  oiko haĝua pe proféta he'i vaekue ojehutaha: "Añe’ẽta chupe kuéra ilustrasión rupi, amombe’úne  umi oñeñomíva oñepyrũ guive”. 36 Omondopa rire pe aty,   oike pe ógape. Hemimbo'e kuéra oñemboja hendápe ha he'i chupe: "Emombe'u oréve mba'épa he'ise pe ilustrasión ñana vai  trigotýpe opu'áva pe ñúme".
37    Ombohováivo he’i:"Pe oñotýva mba'e ra'ỹi iporãva ningohina, pe kuimba'e  Ra’y,  38   pe kokue katu  ko yvy tuchakue javeve. Pe mba'e ra'ỹi iporãva ningo hina umi   sambyhy ra’y, ha umi ñana vai katu  Aña ra’y.  39  Ha pe iñotyhare katu Diablo voi. Peñemono'õ  katu he’ise peteĩ ára paha, ha umi  omono'õvakatu ángel. 40 Umi ñana vai  oñembyaty ha ojeityháicha tatápe ojehapy haĝua, péichata avei  ára pahápe. 41 Pe kuimba’e Ra’y omboúta hi’ángel kuéra. Ha'e kuéra ombyatýta ha oipe'áta pe sambyhýgui oporomoñepysangáva guivépe,  opa umi  hembiapo vaívape. 42 Ha  oitýta chupe kuéra tatakua hendyvape, ha upépe ojahe'o ha omopururũta umi hái. 43  Upe árape,umi imarangatúva omimbi vaerã  kuarahy rendyicha Itúva sambyhýpe. Ijapysáva, tohendúke. 44  Sambyhy yvága pegua  ningo ojogua ku pláta yvyguýpe oñeñotyva, peteĩ ñúme. Ou peteĩ kuimba’e ojuhu  ha oñomi. Upéi, vy'apópe oho ohepyme'ẽmba opamba’e oguerekóva ha  ojogua pe ñu. 45   Sambyhy yvága pegua  ningo ojogua avei peteĩ ojehekávape,  oikóva oheka ita jegua iporáva. 46  0juhúvo peteĩ hepyetereíva. Oho ha ohepyme'émba opamba’e oguerekóva ha ojogua. 47  Sambyhy yvága pegua  ojogua avei ku red ojeguerotyryrýva, yguasúpe ojepoĩva, ha omono’õva  opaichagua pira. 48   Ha henyhẽ vove,  oñeguenohẽ  yrembe'ýpe ha ojeguapy upépe ha ojéiporavo umi pira iporã véva oñemoĩ mba’yrúpe,  ha umi naiporãmbáiva  katu omombo. 49 Péichata avei  ára pahápe. Osẽta umi ángel oipe'a hagua heko añáva  heko marangatúva  apytégui, 50 Ha oiyýta tatakua hendývape. Upépe ojahe'o ha omopururũta umi hái. 51 Peikuaápa mba'épa he'ise ko’ã mba'e? Ha’e kuéra he'i chupe: Hẽe. 52 Upémarõ he'i chupe kuéra: Upévare, peteĩ ombo'éva  ha oikuaáva sambyhy yvága pegua, ojogua ku óga járape oguenohéva ikarameguãgui mba'e ipyahu ha itujáva. 53 Ko’ãĝa katu, Jesús omombe'upa rire ko'ã ilustrasión,  oho yvýrupi  upégui,  54  ha oguahẽ upe ha'e oikove ypy haguépe. Upépe oñepyrũ oporombo'e umi  isinagóga kuéra rupi, Ha opavave ijurujái, ha he'i: Moógui piko kóva oguenohẽ pe arandu? Mba'éicha rupi piko ojapo umi mba'e guasuete? 55 Ndaha’éi piko kóva pe  carpintero ra'y? Isy piko ndahérai  María, Ityvyra kuéra Santiago, ha Josẽ ha Simón ha Juda? 56 Ha heindy kuéra, noĩvai piko ñande apytépe? Moógui  piko upéicharõ ko kuimba'e oguenohẽ opa ko’ã mba'e? 57 Upévare ojuhu hese ñepysangarã hikuái. Jesús katu he'i chupe kuéra: Proféta kuérape noñemomba’éi oikove ypy haguépe ha hógape. 58   Ha  ndojapói upépe heta mba'e guasu hechapyráva, ha'e kuéra   ndojeroviáigui hese.

Cap.14

   Upe árape, Herodes, mburuvicha guasu upepegua, ohendu umi mba'e Jesús ojapóva, 2  he'i umi hembigjjái kuérape: Péva ningo Juan Bautista hina, opu'á jevyva omanóva apytégui. Upévare oguereko pe pu’aka ojapo hagua umi mba'e guasu. 3 Herodes ningo ojapyhy vaekue Juánpe ha ojokua ha omoĩ ka’iráime. He’i rupi chupe Herodías, Filípo ityvýra rembireko, 4  Juan he'i haguére Heródespe: Ndaikatúiha oguereko chupe. 5 Hi’ãramo jepe ojuka chupe.Okyhyjégui umi yvypóra kuéragui ndojapói, ha'e kuéra oguerekógui Juánpe profétaramo. 6  oñembyatybo vy’arã   Herodes ára mboty rehe,   Herodías  membykuña osẽ ojeroky Herodes ha opa umi upépe oĩva renondépe. Herodes oguerohory eterei. 7 Ha ome’ẽ chupe iñe’ẽ,  ha he’i  ome’ẽtaha katuetei ojeruréva guive. 8 Pe mitákuña,  he'i haguéichakuri chupe isy,  he'i,  Heródespe:  Eme'é chéve ko’ápe  peteĩ ña'émbépe Juan Bautista  akángue. 9  Péva tuicha ombovy’aho  mburuvicha guasupe. Ha ome'éhaguére iñe’ẽ opavave rovake. Pévare ome’ẽka chupe.10  Ha   oñakã'ouka Juánpe oĩva hina ka’iráime,  11 ha ogueru hikuái iñakángue peteĩ ña'émbépe ha  ha  ome'é pe mitákuñáme. Ha ha'e ogueraha ha ome'é isype. 12  Upéi ou hemimbo'e  kuéra ha ogueraha hetekue ha oñoty, ha oho omombe'u Jesúspe pe ojehu vaekue.13 oikuaávo Jesús upe  ojehu vaekue, ojupi peteĩ  ygápe ha oho oheka  oĩ haĝua ha’eño .Pe aty oikuaávo upéva,  oho hapykuéri yvy rupi itáva kuéragui. 14 0sẽvo, ohecha peteĩ aty guasu. Oiporiahuvereko chupe kuéra ha oipohano umi hasývape guive.
 15 Pe  ka'aru pytũmaramo hemimbo'e kuéra ou hendápe, ha he'i chupe: Ka’aruetéma ningo, ha ko’ãrupi ndaipóri avave oikóva. Emondo opavavépe toho umi táva kuéra rupi, tojogua hembi'urá. 16 Jesús katu he'i chupe kuéra: Natekotevéi oho. Peẽ voi pemongaru chupe kuéra.17  Ha'e kuéra he'i chupe:   Ndoroguerekói mba’eve ko’ãpe, sinko  mbujape ha mokõi  pirante.   18 Ha’e  he'i chupe kuéra: Perú chéve ko’ãpe.19  Ha omboguapypa rire opavavépe kapi’ipépe.  Ojapyhy  umi sinko mbujape ha mokói pira ha oma'ẽvo yvága gotyo ojerure jehovasa. Upéi oipehe'ã  umi mbujape  ha ome'é hemimbo'e kuérape, ha ha'ekuéra ome'ẽ umi atýpe. 20  Opavaveho'u hyvatá meve. Ha umi hembyrégui omono'õ  hikuái dose ajaka renyhẽ.
 21 Umi okarúva katu ningo oĩ sinko mil kuimba'e rupi, ha umíva ári oĩ jry  kuña ha mitã  22 Upéi, pya’e pya’e, ha’e mbaretépe  he'i hemimbo'e kuérape ojupi hagua peteĩ ygápe ha ohasa hagua henonderá y mboypyri. Ha’e omomaiteipaha aja pe aty. 23 Hasýpe, ohopa  rire pe aty,  ojupi ha’eño  peteĩ yvytype oñembo'e hagua.  Pyharémaramo jepe,  oĩ gueteri upépe ha'eño. 24 Upérõ guãrã  Pe yga mombyrýma oho pe yvýgui. Pe y pochy katu oñenupá pe canoare, ohuváitígui yvytu ouva henonderãguio. 25 Ha ko'émbotávo,  oñemboja hendápe kuéra oguatahápe pe y apére. 26 Ohechávo chupe oguatáva ohóvo y apére, tuicha oñemondyi ha okyhyjégui osapukái: Póra ningo péva 27  Jesús katu oñe’ẽ chupe kuéra, ha he'i: Ani pekyhyje, chénteko. 28 Upépe Pedro oñe’ẽ chupe, ha he'i: Karai, ndéramo añete, ere chéve taha ne rendápe y apére.29  Ha’e  he'i chupe: Eju.Upévo Pedro oguejy pe ygágui ha oñepyrü oguata pe y apére, ohóvo Jesús rendápe. 30  0mañavo pe ára vai ha yvytu atãre,   okyhyje ha oñepyrü oñapymi. Upépe hatá osapukái: Karai che pysyrõke 31 Upepete Jesús ipojái ipóre, ha he'i chupe: Nekuimba’e  Rejerovia'i  Mba'ére piko reñeme’ẽ  py'a mokóime? 32 Ojupívo hikuái pe ygárape pe yvytu oipeju vevúi asy, 33 ha umi oĩ va'ekue pe ygárape  omomba’e guasu chupe, ha he’i: “Añetehápe, nde ha'e   Ñandejára Ra'y," 34 Ha ohasámaramo yguasu mboypyri, oguahé hikuái Genesarétpe. 35 Oikuaávo ichupe, umi kuimba’e kuéra  upepegua omoherakuã opaite henda rupi, ha yvypóra kuéra  Ogueru  chupe oĩ vaiva guivépe. 36  Ha oñemoĩ ojerure asy  chupe  opokónte jepe haĝua ijao rembe'ýre. Ha opavave opokóva guive hese okuera opytávo.

Cap.15

   Upéró oñemboja Jesús rendápe umi fariséo ha eskríva Jerusaléngui,  Ha he'i chupe hikuái: 2 Mba'ére piko ne remimbo'e kuéra nomomba'éí umi ojapóva  ymaguare? Ha'e kuéra ningo ndojepohéiri okaru hagua." 3 Ha’e  he'i chupe kuéra: "Peẽpa mba'ére avei ndapejapói hekópe  Ñandejára rembipota   pejapo hagua rehehápe umi ymaguare ojapoháicha? 4  Ñandejára voi ningo he'i: Emomba’éke nde ru ha nde sýpe. Ha upe iñe'e vaíva itúva térã syre omano va'era. 5 Peẽ katu peje, oimera’ẽ  he'iva itúva terá isype: Ndaikatu mo'ái roipotyvo, opa mba'e aguerekóva aikuave'ẽgui  Ñandejárape, 6 napeipytyrõi va’erã mba’evéicharõ pe nde rúpe. Ha péicha peẽ, peheja   Ñandejára ñe'e pejapo aĝua umi yma guare aporeko. 7 Peẽ tovamokõi. He'i pora voi pende rehe Isaías, he'íramo guare: 8 Ko'ã tavaygua che momba'eguasu ijurúpente, ikorasõ katu mombyry che hegui. 9 Che momba’e guasu  rei, pe mbo’égui yvypóra he’íva doctrínaramo". 10  Upévare, ohenói pe atýpe   oñemo'agui haĝua ichugui, ha he'i chupe kuéra: 'pehendu ha peikuaáke kóva mba’épa he’ise.11  Pe omongy'áva yvvpórape ndaha ei pe oikéva ijuru rupi, pe ijurugui osẽva  katu omongy'a  yvvpórape." 12 Upérõ umi hemimbo'e kuéra oñemboja hendápe ha he'i chupe: "Reikuaápa umi fariseo omoñepysangaha  ohendúvo ereva’ekue.'  I3 Ha’e  katu he'i; "Opa yvyra mata che Ru yvága pegua oñoty'y va'ekue ojehapo'o va'era. 14 Peheja chupe kuéra Ha'e kuéra ku ndohechái ha omboguata  ambue ohecha'yvape. Ha peteĩ ohecha'yva omboguatáramo ambue ohecha'yvape, mokoĩvéva ho'áne yvykuápe." 15   Pedro ombohováivo ha he'i: "Emuesakã porãmína oréve mba'épa he'ise ko ilustrasión." 16 He'i chupe: Peẽ jepeve piko ndapeikuaái gueteri ko'a mba e? 17   Ndape hechakuaái piko opa oikeva ñande juru rupi ohoha upegui  ñande ryékuepe ha upei oseha ñande retégui,  18 pe mba’e osẽva máva jurúgui katu osẽ ikorasõgui ha upéva omongy'a pe kuimba’épe. 19 Korasõgui ningo ose opaichagua py'añemongueta vai, jeporojuka, ñemohakãrati, tekovai, monda, japu ha ñe’ẽ rei tapicháre, 20 Opa ko'ã mba'e omongy’a yvypóra kuérape; ha jekaru jepohei'yre ka¬tu, nomongy'ái yvypórape."  21 Jesús osẽ upégui ha oho Tiro ha Sidón gotyo. 22 Ha peteí kuña Fenisiagua, oúva upéguio, ha oñemoĩ osapukái: "Ka'rai, David Ra'y, che porianuverekomína: Che memby ku¬ña níko oĩ pe Aña poguýpe."  23 Ha ekatu, mba'evete asy nde'íri chupe. Ha hemimbo'e kuéra oñemboja hendápe ha he'i: "emondona: ehendúna mba'éichapa osapukái oúvo ñande rapykuéri." 24 Ha ha’e he i: "Che añembou va'ekue umi Israel pegua ovecha okañyva rendápende." 25 Pe kuña katu oñembojávo   ha oñesu henondépe, he'ívo ichupe: "Karai, che pytyvomína." 26 Ombohováivo ha’e he i: "Naiporái jaipe'a mbujape ta'yra kuéragui ñame'ẽ haĝua jagua kuérape." 27 He'i pe kuña, Añete, Karai,  upéicharamo jepe ningo umi jagua'i kuéra ho'u avei mbujape ku'ikue ho'áva ijára kuéra aripakagui." 28 Upémarõ Jesús he'i chupe: "Nde kuña tuichaitépa pe nde jerovia! Toiko ndéve pe reipotaháicha." Ha upe guive okuera pe imemby kuña. 29  ohóvo yvýrupi Upégui,  Jesús sapy’aitépe oĝuahe Galilea yguasu rembe'ype, ha ojupirire peteĩ yvyty ári, ha upépe oguapy. 30 Ha yvypóra kuéra oguahẽ he¬ndápe,  oguerekóva hendive kuéra ikarẽva, ijyva’ýva, hesatúva, iñe'ẽngúva ha heta tapicha hasýva. Ha haimete mete omombo ipy’ári ha ha'e omonguera ichupe kuéra. 31 Ha umi tapicha katu ipirimba, ohechávo umi iñe’ẽngúva oñe’ẽ, ikarẽva oguata ha hesatũva ohecha, ha omomba'eguasuete hikuai Israel Járape. 32  Jesús ohenõi hemimbo'e kuérape ha he'i chupe kuéra:' Aiporiahuvereko ko'ã yvypórape, ojapóma ni¬nko mbohapy ára oĩ hague  chendive  ha  ndoguerekói mba'eve ho'u haĝua. Ha ndaipotái oje'ói py’a nandi, ani ipy'amano mba'e hikuai tapére." 33 Hemimbo'e kuéra katu he'i chupe: "Ha mamóguipa ñanohéta hetaite mbujape ko ojeiko'yhápe, ñamoyvatã haĝua ko aty guasuete'ã?". 34 Jesús he’i chupe kuéra: "Mbovy mbujape piko pereko?." Ha'e kuéra he'i: "Siete ha mbovymi pira’i."
35 Ha Jesús omboguapyka umi tapicha kuérape yyype. 36 Ha  ohupi ipópe umi siéte mbujape ha umi pira  ha oaguyjeme'ẽ. Uperire oipehe'ã ha ome'ẽ hemimbo'e kuérape, ha ko'ãva ombohasa umi yvypóra kuérape. 37 Opavave okaru  hyvatãmeve, ha umi hemby va'ekué ombyaty hikuái siéte ajaka renyhe. 38 Hi’ariete okaru cuatro mil kuimba'e rupi, ha  kuña ha mita ojepapa'yre.39 Uperi¬re, omondoparire chupe kuéra,  ojupi ygárape ha ohasa Magadán retãme.

Cap.16

  Ko’ãpe oñemboja hese Fariseo ha saduseo kuéra.  Opy’a ra’ã haĝua ichupe, ojerure hikuái ohechauka haĝua peteĩ techapyra  yvágagui. 2  Ha’e ombohováivo he'i: "Ka'arúvo ningo peẽ peje: jarekóta ára porã, pe yvága pytã rendy gui. 3 Ha pyhareve katu peje: Ko árape okypuku ha ro’yta, pe yvága pytangy vai gui. Pehechakuaa pe yvágare ivai térã iporataha, ha piko ndapehechakuaái mba'épa he'ise ko'ã techapyra pehecháva. 4 Peteĩ ñemoñare ñaña ha rekovaíva oheka meme peteĩ techaukarã, ha noñeme’ẽmo'ãi, pe Joñas techaukaránte pehecháta. Ha oheja ichupe kuéra ha oho. 5 Umi he¬mimbo'e kuéra, ohasávo pe mboypýri, ha hesarái ra'e ndoguerahái  mbujape.6 Jesús he'i chu¬pe kuéra: "Pema'ẽke ha peñeñangarekóke umi fariséo ha saduséo kuéra levadúragui.7 Hemimbo'e kuéra oñepyrü oñemongeta ha he'i: ndajaguerúi ningo mbujape. 8 Jesús ohechakuaávo he'i chupe kuéra: Mba’ére pejepy'a mongeta upeicha? ndapérekói haguére mbujape, kuimba’e jerovia’i? 9 Ne'íra piko peikuaa mba’épa he’ise, napenemandu'ái piko pe cinco mbujapégui ohupyty hague cinco mil kuimba'épe, ha mbovy ajaka pembyaty ra'e? 10 Térã umi siete mbujapégui ohupyty hague cuatro mil kuimba'épe ha mbovy ajaka piko  pe  mbyaty ra'e? 11 Mba'éicha piko ndapehechakuaái  nañe'ẽi hague mbujapére  ha'éramo guare peẽme peñeñangareko ha¬ĝua umi fariseo ha saduseo kuéra levadúragui?”12 Upévo aẽ ohechakuaa hikuái  pe he'íva chupe kuéra, ndaha'eiha oñeñangareko haĝua pe mbujape levadúragui, oñe'ẽ hague uvei umi fariseo ha saduseo kuéra  oporombo'évaguinte.13 Oguahẽvo Cesáreape pe táva Filipo pegua, Jesús oñemoĩ oporandu hemimbo'e kuérape: " Mba’e he’i yvypóra kuéra Mávapa pe kuimba’e ra’y?.” 14  Ha'e kuéra he'i: "Oĩ he'íva nde ha eha Juan el Bautista; ambue katu Elias; ambueve katu he'i nde ha'eha Jeremías, térã peteĩva umi ñemoñe'ẽhára." 15 Ha’e he’i: "Ha peẽ, mávapa che peje." 16 Ombohováirõ Simón Pedro: "Nde ha e pe Cris¬to,  Ñandejára oikovéva Ra'y." 17 Jesús he'i chupe: "Revy'aite va'erã, Simón, Joñas ra'y, ndoikuaaukái ndéve yvypóra, che Ru yvága pegua uvei. 18 Avei, che ha'e ndéve: "Nde ha'e Pedro, ha ko ita ári amopu'ata che kongregasión, ha tyvy rokẽ ndaipu'akaichéne hese. 19 Che ame'ẽta ndéve pe sambyhy yvága pegua llave, ha oimeraẽ mba’e reñapytĩva  ko yvy ári, oñeñapytĩ  avei yvágape, ha oimeraẽ mba’e rejoráva  ko yvy ári ojejora  avei yvágape.
20 Upémarõ he’i hemimbo'e kuérape ani haĝuã omombe'u avavépe ha'e ha'eha pe Cristo. 21 Upe ara renonderã guive Jesucristo oñepyrü ohechauka hemimbo'e kuérape oho va'erãha Jerusalénpe, ha umi ansiano, pa'i guasu, ha escríva ombohasa asytaha heta chupe, ha ojejuka va'erãha ha oikove jeytaha mbohapy arahápe. 22 Upẽro Pedro ogueraha chupe ha'eñoháme, ha oñepyrũ omongavaju chupe, he'ívo: " ne mba’e porã va’erã nendive voi Karai, ndaikatúi mba’evéichavérõ ojehu ndéve ko'ã mba'e." 23 Ha’e oñembojerévo ichugui, he'i Pédrope: " Eñemoĩ cherapykuégotyo Satanas. Ndengo ñepysangarã chéve, nde nerepensái rupi  Ñandejára opensaháicha. Umi yvypóra kuéraicha uvei 

24 Upémarõ Jesús he'i hemimbo'e kuérape: oiméramo ouséva chendive nda’ija’éi varãvoi ijehe; ha tohupi ijyvyra oporomyangekóiva ha tou meme che ndive.

25 Pe oipysyrõséva  hi’ánga, oñehundíta ichugui, ha katu pe ohundíva hi’ánga che rehehápe, oju’úta,

26 Mba'e  piko oguenohẽta yvypóra oñemomba'epáramo ko yvy arigua rehe ha ohepyme’ẽ hese hi’ánga? Térã, mba'épa ikatu ome'é pe yvypóra hi’ángare?
27 Pe kuimba’e  Ra’y ou va'erã itúva  mimbipa reheve, hiángel kuérandi, ha upérõ ombyekoviáta peteĩ teĩme hembiapokue rehe.

28 Añetéko ha'e peẽme oĩha pende apytépe nomano mo'ãiva ohecha mboyve ko kuimba’e Ra'ype  isambyhýpe oúrõ.

Cap.17

   Seis ára rire, Jesús ogueraha hendive Pedro, Santiago ha ityvýra Juánpe, ha ojupi hikuái peteĩ yvyty yvatépe oĩ haĝuãme hikuái ha’eñõ. 2 Henondépe kuéra oñetransfigura: Ha hova ohesapepa kuarahýicha ha pe ijao omimbipa lúicha. 3 Ha ojehechauka avei Moisés ha Elias oñemongeta hendive. 4 Upéro Pedro he'i Jesúspe: "Karai, iporã ningo japyta ko’ãpe Reipotárõ, rojapóta ko’ãpe mbohapy tapýĩ, peteĩ ne mba'erã, ambue Moiséspe ĝuarã, ha ambueve katu Eliaspe ĝuarã." 5 Ha’e oñe'ẽrõ gueteri hina, petei arai mimbi ojaho'í chupe hi’ãme ha pe araígui osẽ peteĩ ñe'ẽ he'íva: "Kóva ningo che Ra'y, pe Ahayhuetéva, Aiporavopyre, pehendúke ichupe." 6 Ohendúvo ko’ã, hemimbo'e kuéra okyhyje eterei ha ho'a  hova ári. 7 Upémarõ Jesús  oñemboja ha, opokóvo hese kuéra,  he'i: "Pepu'ã ha anítei pekyhyje." 8  Ojesaupívo hikuái, ndohechái avavépe  Jesúspe año mante. 9 Ha oguejyvo hikuái pe yvytygui, Jesús he'i chupe kuéra: "Aníke avavépe peje ko pehecha va'ekue, oñemopu’ã mboyve pe  kuimba’e ra'y umi omanóva apytégui."  10 Hemimbo'e kuéra katu oporandu ichupe: "Mba'ére piko he'i umi eskríva Elias ou raẽ va’ẽrãha." 11  Ombohováivo ha’e he'i: "Añete, pe Elias ningo ou va'ẽrã omyatyrõ jey haĝuã  opa mba'e. 12 Che katu ha'e peẽme Elias oúma hague, ha ndoikuaáigui hikuái chupe, ojapo katu hese ha'e kuéra ojaposẽva. Upéicha avei, ko kuimba’e Ra’ýpe ombohasa asy va'era hikuai."13 Upémarõ Hemimbo'e kuéra, ohechakuaa Jesús oñe’ẽ hague hina ichupe kuéra Juan Bautista rehe. 14 Ha ohóvo hikuái umi atýjotyo, oñemboja hendápe peteĩ kuimba'e ha ñesuhápe he'i chupe: 15 "Karai, eiporiahuverekomína ko che ra'ype, ha'e ningo ijepilepsia ha oĩ vai, heta jevy ho’a tatápe ha heta jevy ho’a ype. 16  Ha agueru ningo ne remimbo'e kuérape ha ndaikatúi  omonguera hikuái." 17 Ombohováivo, Jesús he'i: "Peẽ ñemoñare guerovia'yva ha heko karẽva  Araka'e peve piko aikóta pene ndive che monguerái ýre? Pegueru chéve ko’ãpe."  18  Ha Jesús omongavaju pe añámẽ osẽ ichugui, ha  pe mitãrusu okueraite opytávo.   19 Upéi umi hemimbo'e kuéra oñemboja Jesús rendápe ha oporandu ichupe ha'eñoháme  : "Mba'ére piko  ndaikatúi ra'e romosẽ ore?."  20  Ha’e he'i chupe kuéra:  Pejerovia’i rupi. Añetehápe ha'e peẽme: Pe guereko rire jerovia tucháva  peteĩ mostása ra'ýicha jepe, ikatu peje ko yvytýpe: "Eva ko’ãgui ha eñemoĩ amogotyve, ha ováta: Ndaipóri mo’ãi mba'eve ikatu yva. 21
       22 Ijatýjave Galiléape, Jesús he'i chupe kuéra: "Pe kuimva’e  Ra'y oñeme'ẽva’erã yvypóra kuéra pope, 23 ha ojukáta chupe ha oikove jeyta mbonapy ára hápe." Upévare oñembyasy eterei  hikuái. 24 Oĝuahẽ  rire Capernaúnpe, oñemboja Pédro rendápe umi omono'õva pe mokõi drakmas, ha he'i chupe: "Pene mbo'ehára piko, ndohepyme'éi pe mokõi drakmas." 25 "Pedro he'i: "Hée", Ha oikévo hógape katu, oñemotenonde Jesús ha he'i: "Mba'épa nde ere Simón, máva piko umi mburuvicha guasu yvy ariguápe ohepyme'éva térã oipytyvóva pirapirépe? mburuvicha ra'y tera ambue kuéra." 26 Ha’e he’i: Umi pyta guagui; Jesús he’i chupe  umi ta’yra kuéra natekõtevẽi ohepyme’ẽ. 27 Ani haĝuã ñamoñepysanga chupe kuéra, tereho eity ne pinda yguasúpe, ha pe pira renohẽ raẽva embojurupe'a, ha rejuhúta peteĩ pirapire, eraha upéva ha ehepyme'ẽ chupe kuéra che rehe ha nde rehe.

Cap.18

    Upe jave,  hemimbo'e kuéra oñemboja Jesús rendápe ha he’i: "Mávapa, añetehápe, pe tuichavéva sambyhy yvága peguápe?”. 2 Upérõ ohenõi peteĩ mitãmĩ ha omoĩ imbytépe kué¬ra, 3 ha he'i: "Añetehápe ha'e peẽme, napejevýiramo  ha peiko jevy  ko mitãicha ndaikatu mo'ãi peike pe sambyhy yvága peguápe. 4 Ko mitãicha oñemomichíva, upéva pe tuichavéva sambyhy yvága peguápe, 5 Ha oimeraẽ  omoguahéva ko mitãmime che rérape  chéve avei che roguahẽ. 6 Ha oimeraẽva katu omoñepysanga  ko’ã michívé¬va ojeroviáva che rehe, iporáve va'erã chupe oñapytĩ ijajúrare peteĩ itá ha ojeity ygusúpe. 7 Aichejáranga ko mundo ñepysanga kué rupira. Ha ou mante umi ñepysanga, upéicharo jepe, aichejáranga pe oporomoñepysangáva. 8 Upévarehe, nde po tera nde py nemoñepysangárõ, eykytĩ ha eity nde hegui; iporãvéko ndéve reike pe Tekovépe py'yre térã po'yre, ejeity mboyve pe tata ogue'ývape nde po mokõi ha nde py mokõi reheve. 9 Ha avei, nde resa nemoñepysangarõ, ehapo’o ha eity nde jehegui; iporãvéko ndéve reike pe tekovépe nde resa peteĩ reheve, ani nde resa mokõi rehe¬ve reñemombo pe tata Gehéna peguape. 10 Peñeñangarekóke ha ani pejahéi peteĩ ko'ã michívéva rehe, añetehápe ha'e peẽme hi'ángel  kuéra yvágape ohecha tapia che Ru rova yvága pegua. 11—— 12 Mba’e peje? petei kuimba'e oguerekóva 100 ovecha ha peteĩ okañyro ichugui, ndohejámo’ãipa  umi 99 pe yvytype ha oho oheka pe  okañy va'ekue. 13 He ojuhu sapy’árõ Añetehápe ha'e peẽme, ovy'avetaha upévarehe pe 99  okañy'y va'ekue rehe. 14 Upéicha avei, ndoipotái che Ru oĩva yvágape oñehundi peteĩ  jepe ko'ã michimivéva. 15 Avei ne pehéngue ojapóramo ivaíva nderehe, tereho ehecha pe ojapo vai va’ekue nde ha ha’e pene añoháme. Ha ne rendúramo peiko porã jey, . 16 Ha nanerendúiramo katu, eraha ne ndive peteĩ ýrõ mokõive ikatu aĝuãicha koã mokõi térã  mbohapy tapicha rupi toñemohenda pe mba’e. l7 Nohendúiramo chupekuéra, eñe’ẽ pe kongregasiónpe. Ha nohendúirõ kongregasiónpe jepe, taha’e ndéve pe kuimba’e umi tetã kuera guaichante térã impuesto omono’õvaramo  . 18 Añetehápe ha'e peẽme: opa peñapytiva ko yvy ári, oñeñapytĩ va'erã yvágape, ha opa pejoráva ko yvy ári ojejora va'erã avei yvágape. 19 Añetete ha’e jey peẽme, mokõi pende apytépe oñemoĩramo peteĩ ñe'ẽme ko yvy ári, ojerure haĝuã oimeraẽ mba'e, ojejepóta peẽme  che Ru yvága pegua rupi. 20 Oñembyaty haguere mokõi térã mbohapy che rérape, upépe che aĩ ijapytépe kuéra. 21 Upéró Pedro oñemboja ha he’i: Karai, mbovy pevépa ojapo vaí varã cherehe che pehéngue ha  che aipysyrõ va’erã chupe. 7 peve jey piko?”. 22 Jesús he'i: "Nda’éi ndéve 7 pevé jeynte, 77 peve jey katu."23 "Upévarehe sambyhy yvága pegua ojogua peteĩ kuimba’épe, pe¬teĩ mburuvicha, oikuaáse va’ekue hembiguái mba’éichapa oĩ hendive viru purúpe. 24 Ha oñepyrü rehe, ogueru chupe hikuái peteĩ kuimba'e omyengovia va’erã 10.000 taléntos.(=60.000.000 denario) 25 Ndoguerekóigui omyengovia haguã, pe mburuvicha he'i  ojehepyme'é haguã hembireko ha ita’ýra kuéra ha opa mba’e oguerekóva, ha tomyengovia chupe. 26 Upémarõ pe tembiguái oñesũ ha omomba’e  guasu chupe, ha he’i: " Chera’arõmiẽna,  amyengoviapátako ndéve." 27 Upéva omopy’a kyrúi chupe, ha pe muruvicha ohejarei oho ha pe omyengovia va'erã avei ohejapa rei chupe. 28 Pe tembiguái katu, osẽ ha ojuhu peteĩ  hapicha tembiguáipe omyengovia va’erã chupe 100 denario; ipojáivo ijajúrare  ombopytupa haĝuãicha,  osapukái chupe: ¡Emyengovia chéve ku aipuruka  va'ekue  ndéve! 29 Pe hapicha tembiguái oñesü henondépe ha ojerure asy ichupe: " Chera’arõmiẽna mína,  amyengoviapátako ndéve." 30 Ha'e katu noha'arosẽi ichupe. Upeva rãngue omoigeka ka’irãime, omyengoviapa peve upe oipuruka va'ekue ichupe. 31 Iñirũ nguéra tembiguái, ohecháva pe oikóva, oñembyasy eterei hikuái ha oho omombe'upa pe mburuvicha guasúpe. 32 Upéro pe mburuvicha guasu, ohenoiuka chupe ha he'i: "Nde tembiguái ñaña, aheja rei ndéve upe aipuruka va'ekue ndéve rejerure asygui chéve. 33 "Nde piko ndereiporiahuverekói va’erã nde rapichá tembiguáipe, che roiporiahuvereko haguéicha? 34 Ha ipochy eterei pe mburuvicha, ha ome'é chupe umi ka’irãi rerekuápe ohepyme'émba peve pe ojepuruka va'ekue ichupe. 35 Peícha avei ojapóne pene ndive che Ru Yvága pegua, napeñoñyrõiramo pende py'aite guive pene pehénguépe."

Cap. 19

Oñe’ẽmba rire ko'ã mba'ére Jesús, osẽ Galiléagui ha oho Judéa retãme opytáva Jordán mboypyri. 2 Oje'ói avei, hapykuéri heta yvypóra kuéra ha upépe omonguera umi hasývape. 3 Ha oñemboja hendápe fariseo kuera, oipy'a ra'á ha¬guã chupe, ha oporandu chupe hikuái: "Ikatúpa mena opoi hemirekógui oimeraẽ mba'ére." 4 Ombohováivo he'i chupe kuéra: "Ndapeleẽi piko ra'e pe pende japo va’ékue  iñepyrumbype kuña ha kuimba'e pende japo? 5 ha he'i: Pe kuimba'e oheja va'erã itúva ha ysýpe, ha ojáta hembirekóre, oiko haguã mokoivégui peteĩ so’óntema. 6 Upéicharamo namokõi véima, peteĩ so’óntema. Upévare  Ñandejára ombojuaju va'ekue peteĩ apiryta guýpe yvypóra kuéra ndoipe'ái va'erá ojuehegui." 7 Ha e kuéra he’i jey chupe: "Upéicharamo, mba'ére Moisés he'i ikatuha ojejapo kuatia ñemenda jepoi rehegua ha upéi ojopoi."  8 Ha’e katu  he'i: Moises, "Pendepy’a atáitereígui, Moisés oheja va'ekue pe pói pene rembirekógui, iñepyrumbype  nda'upéichairamo jepe. 9  Che ha'e peẽme oimeraẽva  opoĩva hembirekógui, ndahaéiramo ofornika haguére, ha omenda  ambuére ho’a omoakã ratĩme." 10 Hemimbo'e kuéra he'i chupe: "Upéichataramo kuimba'e reko hembirekóndive, iporáve nomendái." 11 Ha'e he'i chupe kuéra: "Ndaopavavéiko ojapo ko pejéva hina, umi oñome’ẽ va'ekue pente ikatu. 12 Oĩ isy regeguivoi heñõiva haỹi ýre, oĩ katu umi oñha’ýióva hapicha kuimba’ére, oĩ avei umi oikóva haýi’ỹ ronguáicha  sambyhy yvága pegua rehehápe. Ikatúva oiko upéicha, Tokio. 13 Upéro, ogueru hikuái mitã nguéra Jesús rendápe omoĩ haĝua ipo hi'ári kuéra ha oñembo'e hagua hese kuéra. Hemimbo'e kuéra katu ndoipotái ojegueru chupe. 14 Jesús he'i: "Peheja umi mitãme tou che rendápe ha ani pejoko, umi mitãichagua  mba'éko pe sambyhy yvága pegua." 15 Ha omoĩ rire ipo hi'ári kuéra oho upégui. 16 Oñemboja hendápe pe¬teĩ tapicha ha oporandu ichupe: "Mbo'ehára, mba'e iporãvapa ajapo va'erã ahupyty haĝua pe tekove opave'ýva?” 17 Jesús he'i chupe: 'Mba'ere piko reporandu cheve  mba'epa pe iporãva. Peteĩ añónte ningo pe  iporãva. Hákatu reikeséramo  pe tekove opave'ývape, akóinte rejapo va’erã tembiapoukapy". 18 Ha ha’e he'i: "Mava mávapa." Jesús he'i: "Ani reporojuka, ani readultera, ani remonda, ani ere mbe’eve añete’ýva nde rapicháre, 19 emomba'eguasu nde ru ha nde sype ha ehayhu nde rapichápe nde rejehayhuhaichaite." 20  Pe karia’y  he'i chupe: "Ko'a tembiapoukapy ningo che ajapopáma, mba'épa tekotevẽve ajapo." 21 Jesús he'i chupe: "Rejapopaséramo hekopete, tereho ehepyme'émba pe erekóva ha eme'é mboriahu kuérape. Upéicharamo erekóta mba'e heta yvágape, ha upéi eju che rapykuéri." 22 Ko karia'y ohendúvo ko'ã mba'e oñembyasy ohóvo, hetaiterei mba'e oguerekógui. 23 Upéró Jesús he'i hemimbo'e kuérape: "Añetenápe ha'e peẽme umi imba'e retáva hasy oike haĝua pe sambyhy yvága peguápe. 24 Ha'e jey peẽme, ndahasýive peteĩ kaméllo ohasahaguã  ju resa rupi, pe imba'e retávagui  oike haĝua sambyhy yvága peguágui.
25 Ohendúvo upéva hemimbo'e kuéra, ipy’adýi opytávo ha he'i: "Upeicnaró, máva piko ikatune oñepysyrõ?". 26 Jesús oma'ẽ  hováre  kuéra ha he'i: " Yvypóra kuérape guará ko'ã mba'e ningo hasy, Ñandejára pe katu opa mba'e ikatu." 27 Upémaramo Pedro ombohovái ha he'i: "Rehecháma katu  rohejapa hague opa mba'e roiko haĝua nderapykuéri: "Mba'épa oiméne oréve guara?" 28 Jesús he'i: "Ojejapopa jevyvove, pe kuimba’e ra’y oguapývove ijapyka omimbipáva ári, peẽ peiko va ekue che rapykuéri, peguapy va'erã avei 12 apyka  ári, pehusga haĝua umi 12 trívu Israel retamegua. 29 Ha opa umi oheja va'ekue hóga, tyvýra, teindýra, itúva, isy, ta'ýra térã ijyvy, pe che réra rehehápe, hetaitereive ohupytyva’erã, ha avei tekove opave'ýva. 30 Heta umi  itenondéva itapykue va'erã, ha  itapykuéva itenonde va'erã."

Cap 20

Sambyhy yvága pegua ojogua peteĩ kuimba’épe, peteĩ óga jára, osẽ va'ekue ko'etĩ rupi oheka omba'aposẽva omono'õ va'erã parral. 2 Oñemoĩ rire peteĩ ñe'ẽme umi omba'aposevandi ohepyme’ẽtaha peteĩ árare 1000 guarani , omondo ichupe kuéra iparraltýpe. 3 Osẽ uperire pyhareve asaje  rupi, ha ojejuhu ambue ndive oĩ reíva hina plasa pe. 4 Ha he'i chupe kuéra: "Tapeho avei peẽ  palrraltýpe, ha ahepyme'eta peẽme hekopete, 5 ha oje'ói omba apóvo hikuái. Ha ha’e osẽ jey asaje pyte rupi ha upéi ka'aru asaje  rupi, ohekave omba'aposẽva. 6 Ha ipahaitépe, osẽ pe ka'aruete  rupi, ha ohecha tapicha kuéra oĩ reíva híña, ha he'i chupe kuéra: "Mba'ére piko peẽ peime rei ko ára pukukue pemba'apo'y rehe." 7 Ha'e kuéra he'i: "Avave ningo nome’ẽi oréve ore rembiaporã."Ha he'i chupekuéra: “Tapeho avei peẽ  parraltýpe." 8 Ka'arupytüvo, he i pe óga jara pe iparraltýre ñangarekóvape: "Éhenói umi omba'apo va'ekuépe ha ehepyme'ẽ ichupe kuéra hembiapokuére, eñepyrũ umi tapykuépe oguahe va'ekuégui  umi oike tenonde va'ekuépeve." 9 Oñemboja umi oho va'ekue omba'apo ka'aruete, ha oñeme'ẽ peteĩ teĩme 1000 guarani.
10 Upévare, umi itenonde va'ekue oimo'ã oñeme'éta hetave ichupe kuéra; ha nda’upéichai, oñeme’ẽ avei chupe kuéra a 1000 guarani. 11 Oñeme'ẽvo ichupe kuéra hembiapokue repy, oñepyrü hikuái ipochy pe óga jára ndive. 12 He'i hikuái: "Ko'ã ou tapykue va'ekue ningo sapy'amínte omba'apo kuri, ndekatu orejapo peteĩcha ore romba’apo va'ekue  ára haku pukukue." 13 Ha’e ombohováivo peteĩvape he’i: "Che angirũ, ndajapói mba'eve ivaíva, nañañemoĩri piko ra'e peteĩ ñe'ẽme ame'étaha ndéve 1000 guarani, na’añetéipa? 14 Eraha pe ne mba'éva ha tereho.  Ko oĝuahe va’ekue tapykuépe ame'ése ndéve ame'ẽháicha: 15 Naiporãi piko ajapo ajaposẽva che chemba’évagui? térãpa rehecha vai che mbaba'eporã haguere? 16 Upéicha oiko va’erã: "umi itapykuéva itenonde va'erã, ha umi itenondéva itapykue va'erã." 17 Oĩma ohó haĝuáicha Jerusalénpe, Jesús omoha'eño umi 12 hemimbo’ekuéra  ha he'i chupe kuéra tapére: 18 "Peina  jajupi jahavo Jerusalénpe. Upépe  ko kuimba’e Ra’y oñeme'ẽta umi pa'i ruvicha ha umi escriva kuerape, ha’ekuéra ojeruréta ajejuka haĝua chupe.

19 Ome'ẽta ambue tetãgua pópe, oñembohory haĝua hese, oinupa ha omosaingo haĝua yvyráre. Ha mbohapy arahápe oikove jeyta." 20 Upéro oñemboja hendápe Sevedéo ra’y kuéra sy, imemby ndive, oñesũ henondépe ha ojerure peteĩ mba'e. 21 Ha ha’e he’i chupe: "Mba'épa reipota?” Ha'e he'i: "Eréntema va’erã, ko’ã mokõi che memby oguape haĝua peteĩ nde akatúape ha ambue katu nde asu gotyo, ne sambyhýpe. 22 Jesús katu ombohováivo he'i: "Peẽ ndapeikuaái pejeruréva.  Ikatúta piko pey’u   ko kagua gui che hay’u potaitémava hína " Ha'e kuéra he'i: "Ikatúta." 23 He’i chupekuéra: "Añetahápe   pey'úta che kagua gui,  pe jeguapy katu  che akatúa terá che asu gotyo ndaha’éi che ama’ẽ va’erã. Upéva oñeñongatu umi che Ru ombosako'ívape ĝuarã. 24 Ohendúvo umi diez, ipochy hikuái umi mokoi oñopehenguéndi. 25 Upéro Jesús ohenõi chupe kuéra ha he'i: "Peẽ ningo peikuaa mba’échpa umi mburuvicha kuéra po pohýipe osambyhy umi hatã, Ha mba’éichape umi poguasu kuéra oguereko vai chupe kuéra. 26 Pende apytepe katu ndaupéichai; upe ituchasevéva pende apytépe, upéva oiko va'erá tembiguáiramo; 27 ha pende apytepe oñemotenondeséva, mayma rembiguáirõ oiko va'erá; 28 Pe kuimba’e Ra’ýicha ndoúi oñemohembiguái haĝua, ha'e uvei katu oiko tembiguáiramo, ha ome'ã haĝua hi’ánga  opavave yvypórare oipysyrõ haĝua. 29 Osẽnguévo Jericógui peteĩ aty oje’ói hapykuéri; 30 ha mokoi ohecha'yva, oguapy hina tape yképe, ohendu vove ohasaha upe rupi Jesús, oñemoĩ ohasapukái hikuái: karai David ra'y, ore poriahuverekomína!  31 Umi tapicha katu omongavaju chupe kuéra omokirirí haguá, ha'e kuéra katu oñemoĩ hatave osapukái: Karai, David ra'y, ore poriahuverekomína! 32 Hupémarõ Jesús opyta, ohenõi he’i ichupe kuéra: mba'e piko peipota ajapo? 33  ha’ekuéra he’i: “karai, tojepe’a ore resa.” 34 Oiporiahuvereko ichupe kuéra Jesús, opoko hesa kuéra rehe, ha upe guive ohecha hikuái. Ha oje'ói hapykuéri.

Cap. 21

oñemo’ãguímaramo Jerusaléngui, oguahẽ Betfagépe, olivo týpe,ha omondo mokõi hemimbo’épe, 2 he’i: Peñemoĩ tapépe ohóva amo táva  chahechávape, ha agãiteĝuarã pejuhúta peteĩ vurra  oñeñapytĩva hina, ha peteĩ vurro’i hendive; pejora ha pegueru chéve.
3  Ha oiméramo oporandúva peẽme hese, peje ichupe, pe karai oikotevẽ hese, ha ha’e upepete voi oguerurukáta.  4 Upéicha ojehu oiko haĝua pe proféta  he'i va'ekue: 5  Pe¬je Sionguápe: Peina ápe ou pende mburuvicha guasu pe¬ne rendápe, py'a porãme peteĩ vúrro ári, peteĩ vurro ray ári, mymba ojeipurúva tembiaporã  ra’y. 6 Oje'ói hemimbo'e kuéra ha ojapo hikuái Jesús he'i haguéicha ichupe kuéra; 7 ha ogueru hikuái pe vúrra pe vurro’i reheve; ha omoĩ rire hi'ári ijahoja, omboguapy ichupe hi'ári. 8 Heta iterei oĩ oipysóva ijaho kuéra tapére; ambue kuéra katu oikytĩ yvyra raka ha omyasãi haperãme. 9 Umi yvypóra kuéra henonde ohóva ha oúva hapy¬kuéri osapukái joa: "eipysyrõ, rojerure. David ra'y pe! Toñemomba'eguasu oúva Jehová  rérape! Epysyrõna, rojerure, amo yvate!. 10 Ha oikévo Jerusalénpe mayma tavaygua ipy'a tarovapa; ha he’i joa: "Máva piko kóva." 11 Ha umi yvypóra kuéra he'i jey: "kóva ha'e pe proféta Je¬sús, Nazaret  Galilea pegua. 12 Ha oike Jesús pe témplope, ha omosẽmba umi ohepyme’ẽ ha oñemúvape Hina pe témplope, ha ombojaparopa umi kambista aripaka ha umi pykasu ohepyme’ẽva apyka avei. 13  Ha he'i chupe kuéra "oĩ haipyre: "Che róga oñembohéra va’erã, óga oñeñembo'eha", peẽ katu pejapo ichugui mondaha raity. 14 Oñemboja avei hendápe ikareva ha hesatũva, ha omonguera ichupe kuéra. 15 Umi pa’i ruvicha guasu ha escríva kuéra katu ohe¬cha vove ko'ã mba’e porãita  ojapóva ha ohendúvo hikuái mba'éichapa umi mitã osapukái témplope: eipysyrõ, rojerure, David ra'ype!, ipochy etereí hikuái, 16 ha he'i chupe: "Rehendúpa ko'ã he'íva?” Jesús he’i chupe kuéra: “Hẽe. Ndape leéiva piko kóa? mitã nguéra ha umi okambúva juru rupi jepeve osẽ va’erã ñemomba'eguasu. 17 Ha oheja ichupe kuéra,  osẽ pe távagui ha oho Betániape, ha upepe ohasa pe pyhare. 18 Ojevývo pe távape pyharevete, oñandu ñembuahyi. 19 Ha ohechávo petei higo mata tape yképe, oñemboja ijypýpe ha ndojuhúi mba’eve hese hogue mante; ha he'i: "Nereme'ẽ véima va’erã araka'eve petei y va. Ha néirõ ĝuarã ipirupa pe higo máta. 20 Ha hemimbo'e kuéra ohechavo upéva, ohecharamo joa hikuái ha he'i: "Mba'éicha piko ipirupa pya'ete ko higo?”. 21 ha ombohováivo, Jesús he'i chupe kuéra: 'Che añete ha'e peẽme, pejeroviáramo ha napenepy'a mokóiriramo, ndapejapo mo’ãi che ajapo va'ekue pe hígore añónte, pejéramo avei ko yvytype; ejehupi upégui ha ejeity yguasúpe, oiko va’erã. 22 Ha opa mba e pejeruréva pene ñembo'épe, pejeroviáramo, oñeme'é va'era peẽme. 23 Jesús oikerire pe témplope, umi pa'i ruvichaha ha umi judío kuéra ruvicha oñemboja hendápe  oporombo'e jave hina. Ha he’i hikuái chu¬pe: "Mba'éicha rupípa rejapo ko'ã mba'e? mávaiko ome'ẽ ndéve pe pu'aka?”. 24 Ombohováivo, Jesús he'i chupe kuéra: "Che avei aporandúta peẽme peteĩ mba'e.  Pejéramo chéve,  ha'éta peẽme mba'e pu'akárepa ajapo ko'ã mba'e;  25 mamógui ou Juan ñemongarai? Yvága gui,  térã kuimba'e kuéra gui?. Ha ojepy’a mongeta oñondive hikuái: Ha he’i, ja'éramo: Yvága gui, he'íne: mba'ére piko upéicharõ, ndaperoviái raka'e ichupe.26  Ha kuimba'égui, ja'éramo katu,  jaykyje va'erã yvypóra kueragui, ha e kuéra  oguereko Juánpe profétaramo. 27 Ha he i Jesúspe: "Ndoroikuaái." Upéicharo he'i Jesús: "Che avei" nda’emoãi peẽme mba'e pu'akárépa ajapo ko'a mba'e. 28 Mba'épa peẽ peje? Peteĩ kuimba'e oguereko mokõi ta'ýra; tenonderã oñe’ẽ peteĩme,he'ívo ichupe: "Che ra y, ko árape reho va'era emba'apo viñatýpe. 29 Ha’e he’i Aháma karai, ha upéi ndohói. 30. Ha oñemboja ambue rendápe, upeichaite he'i avei chupe. Ha'e katu he’i; ndahaséi, uperiremi katu, ombyasy ha oho. 31 Mávapa umi mokõigui ojapo itúva rembipota. Ha'e kuéra he'i, pe tenonderã riregua: "He'i chupe kuéra Jesús; Añetehápe ha'e peẽme omono’õva impuesto ha kuña reko vai oho pene renonderã Ñandejára sambyhýpe. 32 Juan ningo ou peẽme tekojoja rehe, peẽ katu  ndapegueroviái chupe; umi omomo’õva impuesto ha kuña reko vai katu oguerovia  ichupe. Peẽ pehechára¬mo jepe ko'ã mba'e, ndo guapýi penderehe, ha pegueroviá mba’e chupe.  33 Pehendúke ko ambue ilutracion: Oĩ va'ekue peteĩ kuimba’e, peteĩ óga jára, oñoty va'ekue viña, ha omogora ha ojo’o peteĩ lagar ha omopu’ã peteĩ tórre; ha oipuruka virúre umi mba'apohárape ha oho tetã ambuépe. 34 Oĝuahémaramo pe ára hi’aha, omondo hembiguái kuérepa upe mba'apohára rendápe ogueraha haguá ichupe hi’a. 35 Umi mba'apohára katu, ojapyhy pe karai rembiguái kuérape, peteĩme ombuepoti, ha ambuépe ojuka, ha ambuevépe katu ojapi itape. 36 Omondo jey  hembiguái;  hetave pe tenoderã gui, ha ojapo haguéicha umi ambuére, ojapo hese kuéra. 37 Ipahápe omondo ita'yra hendápe kuéra, he’i ndojapoichéne  mba'eve che ra'ýre. 38  Ohechávo  pe ita’ýrape, umi oñemitýva he'i ojupe: kóva ha'e mba'e jararã, peju, jajuka,  japyta haĝua imba'e ranguére. 39  Ipopa’ã hese hikuái, oguenohẽ  pe viña týgui  ha ojuka. 40 Ha áĝa ou vove pe viña jára, mba'épa ojapóne umi mba'apohárare?.41 Ha’ekuéra he’i chupe: "Iñaña haguére ohundi páne chupekuéra, ha oipuruka jeýne iviñaty ambue kuérape, ome'ẽ haĝua ichupe hi'árape hi’a." 42 Jesús he'i chupe kuéra: mamove piko nda peleéi raka'e pe oje'éva Kuatiañe’ẽme: "Pe ita umi óga omopu’ãva ndoipotáiva ekue, upéva ha'e pe ita iporãitevéva. Jehová gui ou kóva, ha iporãpa ñande resápe?” 43 Upévare ha'e peẽme: Ñandejára sambyhy  ojeipe'áne pendehegui ha oñeme'ẽta peteĩ tetãme ombohi’a va’ẽrã hekoitépe.
44  Avei, Ko ita ári ho’áva iku'ipaite va'erã ha pe ita ho'áro peteiva ári omongu'ipáne ichupe avei. 45 Ohendúvo ko'ã  ilustración, pa'i mburuvicha ha fariseo kuéra, ohechakuaa hese kuéra he'i hague. 46 Oñehãramo jepe ndaikatúi ikuã cha’ĩse ese, okyhyjegui tavayguágui, oguerekóva Jesúspe proféta ramo.

 Cap. 22

Jesús oñe’ẽ jey  chupe kuéra ilustración rupive: 2 "Pe sambyhy yvága pegua ojogua peteĩ kuimba’épe,peteĩ mburuvicha guasúpe ojapo va'ekue petei karu guasu menda rehegua  ita'ýrape guarã. 3 Ha omondo hembiguái kuérape ohenõi haĝua umi oje’éma va'ekuépe ou haĝua mendahápe; ha'e kuéra katu ndouséi. 4 Omondo jev ambue hembijokuái kuérape, he'ikávo: Peje umi oje’éma va’ekuépe.  "Peina  ambosako'i páma che rembi’u; che tóro ha ambue mymba kuéra ikyráva ajurakytĩmbáma, ha opa mba’e oĩmbaitéma. Peju katu karu guasuhápe. 5 Ha'e kuéra katu nomomba’éi, oje'óinte, petei iñúre, ambue katu oñemu ha¬ĝua, 6 ambueve katu oipyhy pe mburuvicha guasu rembiguái kuérape, oñembosarai ha ojuka ichupe kuéra 7 Upémarõ pe mburuvicha guasu ipochy eterei; ombou itahachi kuéra ha ohundipa umi tekove oporojuka reívape ha ohapy itáva kuéra. 8 Uperire he i hembijo¬kuái kuérape: "Pe Karu guasu menda rehegua peina oñembosako'ipáma, umi oñehenói va'ekuépe katu nomomba’éi voi kuri. 9  Upévare, Tapeho, umi tape ohóva távape, ha opa pejuhúvape  pehenói mendahápe ĝuarã. 10 Umi tembiguái kuéra katu osẽ  tape rupi ha ombuaty ojuhúva guivépe, iñañáva ha ipy'aporavape, ha umi oñehenóiva omyenyhemba pe jekaruha. 11 Mburuvicha guasu oike uperire ohecha hagua umi oguapyvape pe jekaruhápe, ha omaña peteĩ kuimba'ére noñemondéiva  ñemendahápe ĝuaráicha. 12 Ha he'i chupe: Angirũ: mba'éicha piko reike ko’ãpe, ao ñemendahápe ĝuarã'ýre? Ha’e katu noñe’ẽi. 13 Upérõ mburuvicha guasu he'i hembiguái kuérape: Peñapyti ipo ha ipygui ha pemosẽ okápe, pytũhame, upépe  hasẽne ha omopurũne hãi. 14  heta oĩ heta  oñehenóiva ha sa'i umi jeporavopyre. 15 Upéro umi fariseo oho hapére, ha oñomongeta ohecha hagua mba'éichapa omoñuháta Jesúspe iñe’ẽgue rupive. 16 Omondouka upẽro hendape umi hemimbo'e kuéra pe Heredes rehegua kuéra ndive. He’i haĝua: 'Mbo'ehára, roikuaa ningo nandejapuiha ha rembo'eha Ñandejára rape añetetegua; nandepy'apyi mavave, neremaẽi rupi pe kuimba’e apérente. 17 Eremína oréve, mba’éicha rehecha? ikatúpa oñeme'é Cé¬sarpe pe impuesto térãpa nahániri?. 18 Jesús ohechakuaa hese kuéra ndaipy'aporaiha ha he'i chupe kuéra: " mba'erehepa che moñuhá Peẽ tovamokõi?. 19 Pehechaka chéve  mbovy virúpa ojehepyme'é va'erã." Ha'e kué¬ra upérõ ohechauka ichupe peteĩ denário,  20 ha ha’e he'i: "Máva ra'anga ha máva rérapa oĩ ese."
21 He'i hikuái, ' César ra'anga."  He’ima rehevoi chu¬pe kuéra: "Peme'ẽ Césarpe, César mba'éva, ha Ñandejárape, Ñandejára mba'éva."  22 Ohendúvo upéva oñemondyi hikuái, ha oheja chupe, ha oho hikuái. 23 Upe árape ou hendápe Saduséo kuéra, ko'ãva ndogueroviáiva omanóva ikatuha oikove jey, ha oporandu hikuái, 24 "Mbo'ehára, Moisés ningo he'i va'ekue: Oimẽramo omanóva ha nda´’ita'ýrairamo, ityvyra omenda va'erã hembirekorére, omopu’ã haĝua ñemoñare  ityke'ýra pe. 25 Ore apytépe ningo oĩ va’ekue 7  ojoryvýva. Pe ijypykue Omenda ha omano, ha ndoguerekóimaramo ñemoñare, opyta pe hembirekore tyvyrape. 26 Upéicna ojehu upe mokoiha ha mbohapyhape, ha upéicha pe 7 ha peve. 27 Ha uperire omano pe kuña.  28 Áĝa ojeikove jevy vove máva rembirekóta pe kuña, ko umi 7 ningo omenda va'ekue hese. 29 Ombohováivo. Jesús he'i chupe kuéra: Pejejavy  peikóvo, ndapeikuaágui Ñandejára ñe’ẽ ha avei Ñandejára pu'aka. 30 Aĝa ojeikove jevy vove, nomendavéima va'erã umi kuimba'e ha umi kuña, oikóta uvei hikuái ángel yvágape guáicha. 31 Ha umi omanóva jeikove jevy  rehe, ndape leéi piko Ñandejára he'i va'ekue peẽme: 32 "Che ha'e Abrahan Jára, Isaac Jára ha Jacob Jára, ha ndahahé'i omanóva Jára, oikovéva Jára uvei." 33 Umi yvypóra kuéra ohendúvo ko'ã mba e ohecharamo opytávo mba'éichapa oporombo'e. 34 Umi Fariseo ohendu rire  mba'éichapa  omokirĩ saduséo kuérape.oñembyaty hikuái. 35 Peteĩ ha'e kuérava, ikatupyrýyva léi pe, omoñuha haĝuáicha oporandu chupe, 36 Mbo'ehára, mávapa ha'e pe tembiapoukapy tuichavéva oĩva pe léi pe?. 37 Ha’e he'i chupe: "Rehayhu va'erã Jehová nde Járape, nde py'aite guive ha ne ánga apytéte guive ha ne apytu'ũ ruguaite guive. 38 Kóva ha'e pe tenonderã gua ha petembiapoukapy tuichavéva. 39 Ha pe mokõiha, ojogua upévape, ha’e kóva: 'Ehayhu nde rapichápe nde rejehayhu haichaite.  40 Ko'ã mokõi tembiapoukapyre oñasãingopa  umi léi ha umi proféta. 41 Upéi. Oñembyaty jave hina  fari¬seo kuéra, Jesús oporandu ichupe kuéra: 42  Mba'épa peje Cristore? Máva ra'ýpa? Ha'e kuéra he'i: "David ra’y.' 43 Jesús oporanduve ichupe kuéra: Mba'éichapa upéicharo David, pytu marãngatu rupi, ohenói Crístope, ‘Karai’, he’ívo: 44 "Jehová he’i che Karaípe: Eguapy che akatúape, amoimba peve ija'e'ýva nde rehe nde poguýpe." 45 Ha David voi ohenóirõ ichupe ‘Karai’,  piko mba'éicha  David ra'yta?.  46 Ha avave ndaikatúi he'i chupe mba'eve, ha upe ara guive avave nopora-nduvéi chupe mba'eve.

Cap. 23

Upéro Jesús oñe’ẽ umi atýpe  ha hemimbo'e kuéra¬pe, ha he’i: 2 Umi escríva ha umi fariséo oguapy Moisés oporombo'e va'ekue ári. 3 Upévare,  he'íva guive pejapo ha pe neñe’ẽ rendu, ndapejapóinte va'erã ha'e kuéra ojapoháicha, ha e kuéra he’i ha ndojapói.
4 Oñapytĩ mba'e pohúi ha omoĩ kuimba’e ati’y ári, ha ha'e kuéra katu ni ikuã’íme nomomýisei. 5 Opa mba'e ojapóva, ojapo ohecha haĝua yvypóra kuérante; ombopyrusuve  voko’i oguerekóva Ñandejára ñe’ẽ oguaraháva ijehe ha ombopukuve ijao jeguaka. 6 ohayhu pe tenda oĩ parã véva karu hápe, ha sinagógape katu oguapyse apyka tenondeguaitépente;
7 ha oipota oñemomaitei chupe kuéra plása rupi ha umi yvypóra kuéra te'i chu¬pe kuéra: Mbo'ehára. 8 Peẽ katu, ani peñehenói mbo'ehára, peteĩ Mbo'ehára añonte perekógui, ha peẽ oñopehenguepánte. 9 Avei, ani avavépe pehenói  túvaramo ko yvy ári, peteĩ Túva añonte pereko rupi: Pe yvága pegua. 10 Ani avei peñehenoiuka  tendota, pene tendota peteĩnte rupi, pe Cristo. 11 Ha pende apytépe tuichavéva toiko maymáva rembiguáirõ. 12 Pe oñembotucháva oñemomichí va'erã ha pe oñemomichíva  oñembotuicha va'erã.13  Aichejáranga peẽ, escríva ha fariseo rovamokoi! pembotyva vvypóra kuéragui sambyhy yvága pegua. Peẽ voi ndapéikei ha ndapenejái avei oike umi oikévape.14——15 Aichejáranga peẽ, escríva ha fariseo rovamokõi!, Pe peguyguýva yvy ha yguasu rupi peñeha'ãvo pe japo peteĩnte jepe peneremimbo’érõ; ha oiko rire chugui, pejapove pende hegui Gehéna pe ĝuarã. 16 Aichajáranga peẽ, tendota resatũ! Pejéva ome'ẽva iñe’ẽ, témplore ndaha'éi mba’eve, ome'ẽva iñe'ẽ óro témplopeguáre katu ojapo va'erã katuete. 17 Výro ha resatũ kuéra! Mávapa tuichave? Pe óro térã témplo omomarangatu va'ekue pe órope.  18 Avei; Oĩro ome'ẽva iñe'ẽ altar rehe nda¬ha'éi mba’eve;  ha pe ome'ẽva iñe'ẽ  pe oñekuãve’ẽvare oĩva hina pe altar ári rehe katu, katuetei ojapo va'erã. 19  pehecha'ýva! Mba'épa tuichave. Pe oñekuãve'ẽva térãpa pe altar omomarangatúva pe ñekuãve’ẽ? 20 Upéicha, ome'ẽva iñe'ẽ altar rehe, hese voi ome'ẽ iñe'ẽ ha opa hi'ári oĩva rehe; 21 ha ome'ẽva  iñe’ẽ témplo rehe, hese voi ome'ẽ iñe'ẽ  ha ipype oĩvare. 22 ha ome'ẽva iñe'ẽ yvága rehe ome'ẽ iñe'ẽ Ñandejára apykaguasu  ha oguapyva hiári rehe  avei. 23 Aichejáranga peẽ, escríva ha fariséo  ro¬vamokõi. Peme’ẽva 10 gui peteĩ ñana porã, eneldo, komino gui, ha pemboyke umi léi tucha mba'evéva he'íva: Pe tekojoja, poriahuvereko ha pe jerovia. Ko'ã mba'e ningo pejapo va'erã vointe peheja'ýre umi ambue. 24 Tendota resatũ!, remboguáva ñati'ũ, ha katu pe mokõ camello! 25 Aichejáranga peẽ, escríva ha fariséo rovamokõi. Pemopõtĩgui kagua ha ña’ẽmbe ape, huepýpe katu  monda ha taryrýigui henyhe.
26 Fariséo  resatũ, emopotĩ raẽ pe kagua ha ña’ẽmbe ryepy, ipotĩ haĝua avei ijape!  27 Aichejáranga peẽ, escríva ha fari¬seo rovamokõi, pejoguágui umi tyvý morõtĩ asývape, okáguio añetehápe ha’ete iporãva, hyepy katu henyhe omanõva kanguégui ha opáicha gua ky’a kue. 28 Upeichaite avei peẽ, okáguio ha’ete pe¬ne marangatúva yvypóra kuérape; pende py'apype katu tovamokoi ha ñañágui pene renyhé. 29 Aichejáranga peẽ, escríva ha fariséo rovamokõi! Pemopu'ãva tyvy proféta kuérape  ha pembojeguapa umi imarãngatuva tyvy. 30 Ha peje: Ore roiko rire umi ore ypykue kuéra oiko hague árape, noromoirũi amo’ã chupe proféta jejukápe.  31 Peẽte voi pemombe'u peẽ ha'eha umi proféta ojuka va'ekue ra'y.
 32 pemoĝuahẽ aipóramo ikatuhápeve, pende ypykue kuéra omoñepytũ va’ekue. 33 Mbói, mbói ñemoñare! Mba'éricha piko pejehekýita pe Gehéna gui. 34 Upévare pe mañake, amondota peẽme proféta, iñarandúva ha mbo'ehára kuérape; pejuka  va'erã peteivape  ha pemosaingóne yvyráre ha ambuépe katu peinupa va era pe Sinagógape, ha pemuñáta ichupe kuéra peteĩ tavagui pe ambue táva peve. 35 Ou haĝua pende ári mayma heko jojáva ruguy oñeñohé va'ekue yvy ári, Abel Marangatu ruguy guive Zacarías ruguy peve, Baraquias ra'y, pejuka va'ekue altárpe témplo ryepype. 36 Añete ha e peẽme, opa ko'ã mba'e  ou va'erã ko’ãĝagua ñemoñare ári. 37 Jerusalén, Jerusalén. Ujukáva proféta kuérape ha rembo'itáva umi oñemondóva ndéve! Hetaite jevy ambyatyse nde ra'y kuérape, pe ryguasu ombyatyháicha imemby kuérape ipepo guype ha peẽ ndapeipotái! 38 Upévarehe ojehejáma peẽme pende róga. 39 Ndacherecha mo'avéima mba’eveichavérõ ko ára guive tenondegoty oje’e peve: Toñemomba'eguasu pe oúva Jehová Rérape!

Cap. 24

Osẽ Jesús témplogui ha oguata jave ohóvo oñemboja hendápe hemimbo'e kuéra ohechauka haĝua  mba'eichaitépa pe témplo. 2 Ha'e katu he'i chupe kuéra: "Pehechápa ko'ã mba'e? Añete ha'e peẽme ndopyta mo'ãiha ko’ãpe ita ojo'ári, ojeity'ýre  va'erã. 3 Ha upéi oho oguapy yvyty olivo hérava ári, hemimbo'e kuéra oho oporandu ichupe ñemiháme: "Eréna oréve araka'épa oikóta ko'ã mba'e. Ha mba'epa ohechaukáta  nde reimemaha  ha avei opatamaha ko ojeikohácha ko’aĝa? 4 Jesús he'i chupe kuéra; Peñangarekóke ani avave pene mbotavy. 5 Heta oĩ oútava che rérepe, he'íva "Che hina pe Cristo", ha hetápe ombotavýne. 6 Pehendu va’erã ñorairo ha ñe'ẽ  ñorairõre. Ani peñemondyi; opa umi mba'e ojehu va'erã voĩnte; ndaha’ei gueteri  arapaha. 7 Opu'ã va'erã tetã nguéra ojuehe, ĩpokãta je’upyrã  ha oĩta yvy ryryi apa henda rupi. 8 Ko'ã mba'e  jehasa asy ñepyrurãnte. 9 Upe árape pene me'ẽ  va'erã peñembohasa asy ha¬gua, ha pende juka va'erã; nda’ija’emo’ãi penderehe tetãnguera che rerape peiko haguére. 10 Avei hetape oñemoñepysanga va’erã, ha ojopogyro va'erá; petei ambue ndive, ha nda’ija’ei va’erã ojuehe avei. 11Ha heta proféta gua'u opu’ã va'erã, ha ombotavy va'erã hetápe. 12 Hetavegui mba'e vai, hetágui ho’ysã va’erã  imborayhu. 13 pe oñeha’ãva ára pahapeve  katu, oñepysyrõ va'erã. 14 Ha ko  Marandu Porã sambyhy rehegua ojekuaauka va'erã opa arapy ojeiko hápe, ikatu haguáicha opa tetãnguéra oikuaa ha uperire ou va'erã pe árapaha. 15 Upévarehe, pehecha vove pe mba’e ñane mbojeguarúva ha oguerúva jepy’apy, he'i haguéicha proféta Daniel, oñembo’ýva pe tenda marãgatúpe (peipurúke techa kuaa  peẽ pe leéva), 16 umi oĩva guive Judéape peguarike  yvytype. 17 Pe oĩva  hóga ári, anike oguejy onohẽ haĝua  mba’eve hógagui. 18 Pe  ñúme oĩva, ani ojevy hógape omono’õ ijao. 19 Aichejáranga umi kuña hye guasúva térã imemby kambúva hina umi árape!  20 Peñembo'éke ani haĝua pe guari ro'y aja térã pytu’uha árape! 21 Upe árape tuicha jehasa asy oĩ va’erã, peichagua ndoikói gueteri oñepyrũ guive yvypóra kuéra, nahániri, ha ndoikovéima va'erã. 22 Ha, umi ára noñemombykýirõ  avave noñepysyrõ mo'ãi. Umi ojeporavo va'ekue rehehápe oñemombykýta. 23 Upe árape oĩramo he'íva peẽme: ko ápe oĩ Cristo térã amoite, anĩtei peguerovia. 24 Opu’ãta rupi Cristo gua'u ha ojapo va'erã heta mba'e guasu ha heta ponderapy oporombotavy haĝu, ha ikatúrõ sapy'ánte, ojeporavo va’ekuépe jepe. 25 Pemañáke, ahema peẽme ojehu mboyve. 26 Upévare, he’írõ peẽme: Oĩ amo desiertope’, ani pesẽtei; térã oĩ koty ryhepýpe, anĩtei perovia.  27 pe ára tirícha osẽ kuarahy resẽguio ha ohesape  kuarahy reike gotyo peve: Péicha va’erã Ou vove pe Kuimba'e ra’y. 28 Mamo te'óngue oiháme, upépe ijaty umi yryvu. 29 Pe jehasa asy guasu ára rireminte, kuarahy iñypytũmbáta ha jasy ndonesape mo'ávéima, ha umi mbyja ho'apáta yvágagui, ha yvága tuichakue javeve ovavapáta. 30 Upéro ko kuimba’e Ra’y  techapyrã  ojekuaa va’erã yvágare: Upe jave maymava tetáygua oĩva ko yvy ári oñenupáne jahe’ópe, ha ohecha va'erá pe kuimba’e Ra’ýpe  ourõ arai ári yvágagui pu'aka ha mimbipa reheve. 31 Ha ha’e omondóne hiángel kuérape itrompeta ryapu reheve, ha ha’ekuéra ombyatyne umi imba’e  ojeporavo va’ekue irũndy ybytúguio, yvy ñepyrũhágui amo hu'ã meve. 32 Ko’ãĝa katu, Pejetavy’ókena pe igéra ilustración rupi kóa ko mba’ere: Pe hakã ikyrỹ'i ha hogue roky ñepyrũ ramo hína, peikuaa hi'aguĩmaha ara haku. 33 Upéicha avei, peẽ, pehecha vove oiko ko'ã mba'e, peikuaákena ha’e hiaguĩmaha, pe okémemema mavoi. 34 Añetenápe ha'e peẽme: ko’ãĝagua ñemoñare ndohasaíchéne ojehupa mboyve ko'a mba'e. 35 yvága ha yvy Ohasa va'erã, che ñe'ẽ katu mba’eveichaverõ ndoha-samoãi.
36 Upe ára  ha pe aravo avave ndoikuaái, umi ángel kuéra yvága pegua, ha pe  ta’ýra jepe avei, Túva año mante. 37 Noé árape guáicha  va’erã ko kuimba’e ra’y  ou vove. 38 Umi ára ama guasuete mboyve, ojekaru ha hoñemboy'únte, kuimba'e kuéra omenda  ha kuña kuéra oñeme’ẽ tembirekorã, Noé oike ha ára peve pe árkape. 39 Ha na’iñe’ẽrendúi hikuái ou peve ama guasuete oitypeipa opavavépe. Upeichaitéta avei kuimba’e ra’y ou vove. 40 Upéro mokoi kuimba'e oĩ va’erã ñúme, peteĩme ojegueraháta ha  ambuépe ojehejáta. 41 Mokõi kuña omolina va’erã hina molino ñende popeguápe: peteime ojegueraháta ha ambuépe ojehejáta. 42 Upévarehe, pepáyke ndapeikuaáigui araka'épa oúta Pende Karai. 43 Peikuaake peteĩ mba’e: óga jara oikuaa rire mba'e árapepa ou va'erá pe mondaha, oĩ va’erã opayhápe ha ndohejamoãi pe mondaha oike hógape. 44 Upévarehe, pehechaukake peẽ avei peñembosako’imaha, ou va’erãgui peimo’ã ‘ỹve jave pe kuimba’e Ra’y. 45 Mávanepa pe tembiguái jeroviaha ha hekoarandúva, pe ijára omõi va'ekue  oñangareko haguá hogayguáre, ha ome'ẽ haĝua chupe kuéra hembiurã oñekotẽve jave?  46 Ovy’a va’erã pe tembiguái, ijára ou vove ha ojuhu chupe upeichaite ojapo. 47 Añetehápe ha'e peẽme, oheja va'erá chupe oñangareko haĝua opa mba'e oguerekóvare. 48 Sapy’ánte katu pe tembiguái ñaña he’írõ ijupe: che jara ndou voi mo'ãi. 49 Ha oñepyrũ oinupã hapicha tembiguáipe ha okaru ha omboy'u umi oka'úva ndive 50 upe tembiguái ñaña  jara ou va'erã oimo'á'yve jave ha pe ára oha'arõ'yete jave 51 ha okastiga pohýi va’erã chupe, ha oñeme’ẽne chupe hendaĝua hovamokõiva ndive: upépe ojahe’o va'erã ha hãi pururũ.

Cap. 25

  Pe sambyhy yvága pegua ojogua va’erã 10 vírgenpe  ojapyhy va'ekue ilampara kuéra ha osẽ ohuvaitĩvo pe menarãme. 2 Ijapytépe kuéra oĩ 5 ivyrava ha 5 hekoarandúva. 3 Umi ivyrava ogueraha ilampara ha ndoguerahái aséite. 4 Umi hekoarandúva katu ogueraha  mba’yrúpe aséite ha ilampara kuéra. 5 Pe menarã, ndou voĩgui  oñeñakaity topehýigui hikuái ha opyta oke.
6 Oguahẽ vove pyhare pyte katu oĩ  osapukáiva kóicha: "Ko’ãpe oĩ pe menarã, pesẽ pehuvaitĩ."7 Upémarõ  umi vírgen kuéra opu’ã  joa ha ombosako'i ilámpara kuéra. 8 Umi ivyrava he' i umi hekoarandúvape: "Peme'ẽmína oréve pene aséite, ore lámparako oguepátáma. 9 Umi hekoarandúva he'i chupe kuéra:' nome’embamo’ãi oréve ha peẽme ĝuarã avei, iporavéta pehórõ umi ohepy me’ẽvape ha pejogua pene mba’erã. 10 Oho aja hikuái ojogua oguahẽ pe menará, ha umi vírgen oñembosako'i va'ekue oike hendive karu guasu mendahá reheguape, ha oñemboty pe okẽ. 11 Upéi ou umi ambue vírgen kuéra ha he'i: 'Karai, Karai, eipe'amína oréve pe okẽ." 12 Ha'e katu he'i chupe kuéra: "Añetehápe ha'e peẽme,  ndapoikuaái. 13 Pejesarekóke, ndapeikuaái rupi  pe ára ha pe aravo.'14 Ha’etéva peteĩ kuimba'e oje’óiva pytagua gotyo, ohenõimba hembiguái kuérape ha omõi ipópe kuéra imba'e repy. 15 Peteĩma ome'ẽ 5 talento, ambuépe mokõi, ambuevépe peteĩ; peteĩ teĩme ome'ẽ  ikatupyryháichante: Uperire  ojeói pytagua retãme. 16 Pe oñeme’ẽ va'ekuepe 5 talento oñemoi pya'e omomba'apo ha ombuatyve hi'ári ambue 5. 17 Upéicha avei, pe oñeme’ẽ va’ekuépe mokõi ombyatyve hi'ári ambue mokoi. 18 Pe oñeme’ẽ va'ekuepe peteĩnte katu, oho ojo’o oñongatu yvykuápe pe ijára viru. 19 Heta ára rire ou umi tembiguái jára  ha ojerure ichupe kuéra imba'e repykue. 20 tenondete ou endápe pe ojuereko va'ekue 5 talento ha ogueruve 5 talento, he'ívo: "Karai, nde reheja va'ekue chéve 5 talento; ambojeheka ha ahupytyve 5 talento." 21 Ijára he'i chupe: "Rejapo porãiterei  che rembiguái jeroviaha ha imba’e põrava; ikutu haguére jeroviapópe aheja ndéve viru michimi. Eñangarekóta chéve hetava  mba’ére: "Eike katu evy'a nde jara ndive." 22 Oñemboja avei pe ojuereko va’ekue mokõi talento ha he'i: "Karai, nde reheja va'ekue chéve mokõi talento; ambojeheka ha ahupytyve mokõi talento." 23 Ijára he'i chupe: "Rejapo porãiterei  che rembiguái jeroviaha ha imba’e põrava; ikutu haguére jeroviapópe aheja ndéve viru michimi. Eñangarekóta chéve hetava  mba’ére: "Eike katu evy'a nde jara ndive." 24 Ipahatépe oñemboja pe oguereko va’ekue peteĩ talento ha he'i: che ningo karai, aikuaa nde ha'eha peteĩ kuimba'e py'aratã, remono’õ reñoty'y haguégui ha rembyatyha remyasái'y haguégui; 25 Upévere akyhyje ha aha ha añomi ne telento yvykuápe; kóina ápe pe ne mba'éva. 26 Ombohováivo, ijára he’i chupe, Nde tembiguái ñaña ate’y, reikuaa pikore’e añemity'y haguégui amono’õha, ha ambyatyha pe amyasai'y haguégui?  27 Upévere rehoamo’ã remoi viru oñemomba’apota hápe. Upéicha, aju jevy vove aguenohẽ haĝua imemby va’erã mo’ã chéve. 28 Upévare, peipe’a chugui pe talento ha peme'ẽ pe ojuerekóvape 10 talénto. 29 Mayma oguerekóvape oñeme'ẽve va'erã, oguereko hetave haĝua ha upe ndoguerekóivagui pe ojuerekomíva jepe ojepe'a va'erã. 30 Ha pe tembiguái pitua katu peity pytũnguype okápe; upépe ojahe’o  ha hãi pururũne. 31 Pe kuimba’e Ra’y oĝuahẽ vove imimbipape ha opa hi’ángel kuéra hendive, oguapy va'erã ijapyka jeguápe Mburuvicha guasu omimbipavaicha, 32 Opa tetãnguera oñembyaty va’erã henondépe; ha ha'e oiporavo va'erã ojuenegui yvypóra kuérape, mymba rerekua oipe'aháicha ovecha kuéra umi kavarágui, 33 ha omoĩta  umi ovecha ijakatúva gotyo ha kavara kuéra ijasu gotyo. 34 Upérõ he'i va'erã pe mburuvicha guasu umi oĩva ijakatúva peguape: "Peju, peẽ che Ru rovasapyre, peñemomba'e pe sambyhy oñembosako’i va'ekue peẽme oiko  ñepyrũnguive yvypóra kupera." 35 Che ñembyahyi va’ekue ha peẽ che mongaru; che y'uhéi va’ekue ha che mboy'u; pytagua ningo che kuri ha peẽ che moguahẽ pende rópe; 36 Opívo áimẽ va’ekue ha che monde; che rasy va’ekue ha peñangareko cherehe; aĩ va'ekue ka’irãime ha peho che rendápe.  37 ũmi imba’e porãva ombohováivo he'i ko ñe’ẽ: ‘Karaí’, araka'e piko ore rohecha va’ekue ra'e ne ñembyahyirõ ha rome'ẽ ndéve tembi'u, tera nde y'uhéirõ ha rome'é ndéve rey’u haĝua? 38 Araka'e piko ore rohecha ra'e pytaguáramo ha romoguahẽ ore rópe, térã nde opívo ha romonde?. 39 Ha, araka'e piko ore rohecha ndéve nde rasyrõ, térã reimérõ ka’irãime ha roho ne rendápe?. 40 Ha pe mburuvicha he'i va'era ichupe kuéra: "Añetehápe ha'e peẽme: Opa mba'e pejapo va'ekue peteĩre jepe, umi che pehéngue michivéva rehe, che rehe pejapo ramo guáicha, 41 ha umi ijasu gotyo oĩvape katu he'i va'erã; tapeho chéve ko’ãgui, penderehe ojejahéima, tata opa’ývape, oñembosako'i va'ekue Diablo ha hiángel kué¬rape ĝuara. 42 Che ñembyahyi va'ekue, ha nachemongarúi; che y'uhéi va'ekue, ha nachemboy'úi; 43 pytagua ningo che kuri, ha peẽ nachemoguahẽ  pende rópe; ndacheaói va'ekue, ha peẽ nachemondéi; aiko va ekue ka’irãime ha che rasy va'ekue, ha peẽ napeñangarekói cherehe. 44 He'i hikuái avei: "Karai araka'e piko rohecha ne ñembyahyiró, térã nde y'uhéirõ, térã nde rasy ramo, térã ka’irãime, ha noroipytyvõi?. 45 Ha'e he'i va'era upéró ichupe kuéra: "Añetehápe ha'e peẽme: "opa mba'e ndapejapói va'ekue ko’ã michivéva rehe, che rehe ndapejapói avei. 46 Ha ko'ãva oñehundiete va’erã, umi imba’e porãva katu, ohupytý va’erã tekove apyra'y.

Cap. 26

Ha Jesús oñe’embarire ko’ã mba’ére, he'i hemimbo'e kuérape:2 Peikuaa ningo mokõi arahápe pascuaha hina. Ha, pe kuimba’e Ra'y oñeme'ẽ va'erã oñemosaingo haĝua yvyráre.3 Upe ára rupi pa'i ruvicha kuéra ha umi ansiano táva judío pegua, oñemoyatýta pa'i guasu, hérava Caifas rógape,4 ha oñemoĩ oñemongeta joa hikuái oheka haĝua mba'éichapa ikuã chã’íta Jesúsre, ha ojuka.5 He'i katu hikuái: "Ndajajapo mo’ãi Arete aja, ani ãĝa oiko sarambi ko távape.6 Oĩ jave Jesús Betániape, Simón, ileprósova rógape,7 peteĩ kuña oñemboja hendápe peteĩ karameĝuã’i limeta’i rehe oguerkóva pefúme hy’akuã asy ha hepýva, ha oñohẽ  iñakãre, oguapy jave hina aripakápe.8 Ha ohechávo kóva hemimbo'e kuéra ipochy ha he i hikuái; ma'erãpa koichaite oñemombopa rei?. 9 Ikatu va'erã mo'ã kuri ojehepyme'ẽ porã ha hepykue oñeme'ẽ umi mboriahúpe.10 Jesús ohechakuaa upéva, ha he'i chupe kuéra: "Mba'érehe piko péicha pe ñe’ẽ pe kuñame? Pe ojapóva che rehe ningo tembiapo porã iterei."11 Mboriahu kuérape ningo akóinte perekota pene ndive, chéve ka¬tu ndacheguereko moãi opa ára.12 Ko kuña, Oñohẽvo pe mba'e ryakuã porã che retére che mbosako'i hína añeñoty haĝua che.13 Añetehápe ha e peẽme, mamo oñemombe’u hápe Marandu Porã yvy jerekuévo, ko kuña ojapo va’ekue avei oñemonbe’úta oiko haĝua hese mandu’a.14 Upérõ peteĩ umi 12 apytégui, hérava Judas Isca¬riote, oho umi pa'i kuéra ruvicha rendápe15 ha he'i chu¬pe kuéra: "Mba’épa peme’éta chéve aipogyro haĝua peẽme" Ha'e kuéra ome'ẽ iñe'ẽ ohepyme'étaha treinta moneda de plata16 ha, upe guivete Judas oñepyrũ oheka mba'éicha oipogyróta ome'ẽ haĝua ichupe,kuéra.17  Oñepyrũvo pe ára pe oje'uha mbujape ndailevadúraiva, ou Jesús rendápe hemimbo'e kuéra, ha he’i hikuái: "Mamópa reipota rombosako'i re’u   haĝua pe páscua?”.18 Ha’e he'i ichupe kuéra; tapeho pe távape, ma'ẽra rógape ha peje ichupe: "Pe Mbo'ehára he'ika ndéve: "Che ára hi'aguima; nde rógape ahasase pe pás¬cua che remimbo'e kuéra ndive.19 Hemimbo'e kuéra ojapo Jesús he'i haguéicha ichu¬pe kuéra ha ombosako'i pe óga  Pascuarã.20 Ka’aru pytũmaramo, oguapy aripakápe he¬mimbo'e kuéra ndive,21 ha okaru aja hikuái, ha’e he'i: "Añetehápe ha'e peẽme: Peteĩva Pende apytégui che pogyróta.22  Ñembyasy eterei reheve, oñepyrũ peteĩ teĩ he’i chupe: "Karai, ndachéi, ajépa?".23 Ombohováivo ha’e he'i: Pe omoingéva ipo che ndive ña'émbépe, upéva ha’e pe che pogyrótava.24 Añete, pe kuimba’e Ra'y oho va'erã, ojehaima hagueícha hese. Aichejáranga katu pe kuimba’e  oipogyrótava chupe. Iporave va'erã mo'ã ichupe nonaséi rire.25 Judas, upe oipogyrótava ichupe, he’i: "Ndachéi, ajépa Mbo'ehára?”. He'i chupe: "Ndevoi ere".26 Okaru gueteri aja hikuái, ohupi Jesús peteĩ mbujape ha ohovasa rire, oipehe'ã ha ome'e hemimbo'e kuerape, he'ívo: "Kóina, pe'u joaite, kóvako ojogua che retépe".27 Ha, ohupi avei peteĩ kagua ha ombo’aguije rire, ome'e ichupe kuéra, he'ívo: "Kóina pey'u joaite,28 kóvako ojogua che ruguýpe, pácto rehegua, oñeñohétava hetáre oñeñyrõ haĝua angaipa.29 Ha ha'e peẽme: ko’áĝa guive mba’eveichavérõ nday'u mo'ãivéima ojejapóva parral rykuégui upe ara hay’u jevy peve pene ndive  che Ru sambyhýpe.30 Ipahápe, opuraheipa rire, oje'ói ku olivo yvyty gotyo.31 Jesús he'i chupe Kuéra: "Ko pyharépe che rejapa va’erã, oje haíma va’ekue: "A eríta pe ovecha rerekuá, ha umi ovecha isarambipáta.32 Ha áĝa che aikove jey rire katu, aháta pene renonderã Galiléape".33 Pedro katu he’i chupe: "Nde rejarõ jepe opavave, che araka’eve nañepysangaichene".34 Jesús he’i chupe, "Añete he ndéve: Ko pyharépe, osapukái mboyve pe gallo, nde eréta mbonapy jevy ndacheikuaiha".35 Pedro he'i chupe: 'Amanótarõ jepe nendive, mba’eveichavérõ nda'eichéne ndoroikuaaiha", ambue hemimbo'e kuéra avei he'i joa upéicha.36 Oho Jesús hendive kuéra peteĩ tenda hérava Getsemaní, ha he'i hemimbo'e kuérape: "Peguapy ko’ãpe che aha aja amogotyo añembo'e”.37 Ha ogueraha hendive Pedro ha mokóive  Zebedeo ra'ype, ha oñepyru  oñembyasy ha tuicha ojepy’apy.38 Upero he'i cnupe kuéra: "Che ãnga tuicha oñembyasy, amano haĝuaichaite. Pepyta ko’ãpe, ha pejesareko che ndive.39 Oho amogotyomive, oha ovapyvo ha hova yvyre oñembo'e, kóicha: "Che Ru, ikatu ramo, eipe'a che hegui ko kagua. Opáichavo, ani oiko pe che aipotáva, nde reipotávante”.40 Ha oñemo’ãgui he¬mimbo'e kuéra ha ojuhu oke hikuái, ha he'i Pédrope: "Ndaikatúi piko peteĩ aravomi jepe ndapekéi peime haĝua che ndive?41 Aníke peke ha peñembo'é meméke, ani haĝua pe'a  py'ara'ãme. Aikuaa pejaposeha iporãva, pende rete katu ikangy."42 Oho jevy, oñembo'e, kóicha: Che Ru, ndaikatúiramo ohasa ko mba’e hay'u'ýre, tojejapo ne rembipota.43 Ou jevy ha ojuhu oke hikuái. Hopepi pohyipava topehyigui.44 Upemarõ, ohejánte ichupe kuéra, ha oho oñembo'e mbohapy jevyháma, oñe'ẽ jey he'i hagueichaite.45 Ha oho hemimbo'e kuéra rendápe ha he'i chupe kuéra: " Ko’ãicha jeve piko pe kéta ha pepytu'úta, oguáhéma pe aravo, pe kuimba’e Ra'y  ojepogyro haĝua angaipavora kuéra pope.46 Pepu'ã, jaha; pogurohára oñemo’aguima.47 Oñe'ẽ jave gueteri hina, oguahe oúvo Judas, umi 12 apyte guigua, ha hendive peteĩ aty guasu kyse puku ha yvyra reheve, omboúva pa’i ruvicha ha ansiáno táva pegua.48 Upe oipogyrótava ome'e va'ekue ichupe kuéra peteĩ  techaukaha, he’i: "Upe che ahetũva, upéva ha'e; pejokóke."49 Ha oho Jesús rendáitépe, ha he'i chupe: "Maiteimante Mbo'ehára", ha ohetũ kyrỹi asy ichupe.50 Jesús katu he'i chupe: "Che angirü, mba’erã  piko reju?”. Upéró, oñemotenonde hikuái ha ikuã chaĩ Jesús rehe ha ojoko.51 Peichaháguite pe¬teĩ oiva Jesús ndive, ohekýi ikyse puku, ha onambi'o pe pa'i ruvicha rembiguáipe.52 Upéro Jesús he'i chupe "Emoi pe nde kyse puku hendápe, opa umi kyse puku oipurúva, kyse pukúpe omanõ va'erã.53 Nderegueroviái piko ikatuha ajerure che Rúpe, ha néiro guara oguerukáne chéve 12 ñangel kuéra aty?54 Upéicha ojapórõ,  mba’écha oikóta Kuatiañe'ẽme he'ĩva, peicha oiko va'erãha?55 Upe oravópe he'i Jesús upe aty guasúpe: "Pesẽ piko kyse puku ha yvyra puku reheve, mondahárõ guáicha che myakasã haĝua? Ára ha árare aguapy va'ekue témplope, ha aporombo'e,  ha uperõ katu nda che jokói.56 Opa a mba'e ko'ãva ojehu oiko haĝua umi proféta ohai va’ekue”. Upéro opavave hemimbo'e kuéra oheja chupe ha oho.57 Umi ikuã cha’ĩ va'ekue Jesúsre ogueraha chupe Kaifáspe, pe pa'i guasupe, upe oñembyatyhápe umi escríva ha ansiano kuéra.58  Pedro katu mombyrymi guive oho hapykuéri, pe pa'i guasu róga okara peve, ha oike rire,  opyta oguapy tembiguái kuéra apytépe ohecha haĝua mba'épepa opa.59 Upe aja umi pa'i ruvicha kuéra ha upe Sanedrín oheka oñe’ẽ rei va’erã Jesús rehe, ikutu haĝuáicha ojuka ichupe,60 ha hetárõ jepe oñemboja oñe’ẽ reíva ese, mba'eve ndojuhúi hikuái. "ípahápe, oguahé mokói,61 he'ívo: "Ko kuimba’e he i va'ekue: Che ikatu aitypa ko témplo ha amopu'ã jey mbohapy árape.62 Ko’ã mba'ére, opu'a pa'i guasu ha he’i chupe: "Nerembohováiri piko mba'eve? Mba'e piko ko'ã oñembojáva nde rehe?”.63 Jesús katu okiriri. Upévare pe Pa'i guasu he'i chupe: "Ñandejára oikovévare ha'e ndéve, ere haguá oreve ndépa pe Cristo, Ñandejára Ra'y".64 Jesús he'i chupe: Nde voi ere, upeicharõ jepe, che ha'e peẽme: ko ára guive pehecháta pe kuimba’e Ra'ype oguapýrõ hina pu’aka  akatúa gotyo ha oúró arai ári yvágagui.65 Upẽro pe Pa'i guasu oharyvo ijao ha he'i: oñe’ẽ vai eterei; ma'erãpa jaipotave oñe'ẽ va'erã hese? Ko’ãĝa ningo pehendu oñe'ẽ vai etereiha.66 Mba'épa peje? Ha'e kuéra he'i: Omano va'erã.67 Upemarõ ondyvu hikuái hováre ha oinupã. Ambue karu ohovapete ichupe, 68 he'ívo: Cristo, eikuaa mina, mávapa pe ne nupáva?69  Pedro katu oguapy hina pe korapype ha oñemboja hendápe peteĩ kuña óga jara rembiguái, he'i chupe: “! Nde avei reime kuri Jesús Galileagua ndive!”.70 Ha'e katu opavave rovake he'i: “Ndaikuaái mba’éarepa pe ñe’ẽ: Ndaikuaái".71 Ha oho rire pe okẽ gotyo, ohecha ichupe ambue kunátaĩ, ha he'i umi upépe oivape: ko kuimba’e oĩ kuri Jesús Nazaretgua ndive.72 Ha he’i jey ndoikuaaiha ichupe: "Ndaikuaái upe kuimba'épe".73 Uperiremi, oñemboja umi upe rupi oñembo’ýva, ha he'i hikuái Pédrope: "Añetehápe nde ha’e voi peteĩ hese kuéra gua, ojehecha kuaa voi ne ñe'ẽ rupive”.74 Upérõ oñepyrũ oñe'ẽ vai ha ohura  ndoikuaaiha upe kuimba épe. Ha upevovete osapukái pe gallo.75 Ha imandu'a Pedro pe Je¬sús he'i va'ekue ichupe: "Pe gallo osapukái mboyve, mbohapy jevýma nde eréta ndachekaaiha." Ha osẽ okápe, ojahe'o soro.

Cap. 27

Ko'ẽ rire, umi pa'i guasu ha ansiáno tetaygua kuéra oñembongeta ojuka haĝua Jesúspe;2 ha oipokua rire ichupe, ogueraha hikuái ome’ẽ mburuvicha guasu Pilatope, pe tendotá.3 Ha Judas, pe oipogyro va’ekue chupe oikuaávo ojejukataha, oiko’õ chupe embiapokue, ha ome'é jey pe 30 moneda de plata pa'i kuéra ruvicha ha ansianope, 4 he'ívo, Ha'a angaipápe amoĩvo pende poguype heko potiva ruguy. Ha'e kuéra katu he i chupe: Mba'éiko oréve? Ejehechána nde heseve"! 

5 Upéro ha'e omombo upe viru pe Tupaópe ha oho ojejuvy.

6 Pa'i  guasu omono'ó pe viru ha he i hikuái: "Ndaikatúi jaity  pe mba’yrúpe péva ningo tuguy repykue.7  Oñemoi rire petei ñe'ẽme, ojogua pe virúre pe kambuchi apoha ñu, ojapo haguá tapicha tetã ambuegua ñeñotyha.

8 Upévarehe pe ñu oñehenõi ko’ãĝa peve "tuguy ñu".

9 Upérõ oiko oñeñe’ẽ va’ekúe Jeremías rupi pe proféta  he'i va'ekue: “Ha ojapyhy hikuái  pe 30 monéda de plátare, upéva ha’e pe kuimba’e repy ojehepyme’ẽtava omoĩ   va'ekue umi Israelita,10 ha ome'ẽ hikuái upe kambuchi apoha ñúre, he'i haguéichaite Jehová”.11 Jesús oñemoĩ pe tendota renondépe, ha pe tendota ojapo chupe porandu: "Ndépa pe judío kuéra mburuvicha guasu?", Jesús he'i: "Ndéma ningo ere".12  Oñe'ẽ vai aja hese pa'i ruvicha ha umi ansiano, ha'e mba'eve nde'íri.13 Upẽro Pilato he'i chupe: "Nerehendúi piko hetaite mba'e vai he'íva nde rehe?”.14 Ha'e katu nde'íri mba'eve, ni peteĩ ñe’ẽ, ha upéva pe tendota tuicha omomba’e.15 Arete jave, tendota opoi jepi peteĩ ka'irãimegua pe aty  oipotáva.

16 Upẽro oguereko hikuái ka'irãime peteĩ herakuã vaíva hérava Barrabás.

17 Oñembyatypa jave hikuái, he’i chupe kuéra Pilato: "Mávaguipa peipota apoi? Barrabásgui terãpa Jesúsgui, oñehenõiva Crísto?”.18 Ohechakuaágui añagui reínte ome’ẽ ichupe.19  Hi’ariete, oguapy jave hina trivunalpe, hembireko he'ika ichupe: "Anítei rejapo mba'eve ko Karia'y rekojoja rehe, heta ahasa asy che képe ikausare.

20 Upe aja pa'i guasu ha ansiano kuéra ogueroviauka tavaygua kuérape ojerure hagua Barrabásre osẽ haguá ka'irãigui ha ojukauka haĝua Jesúspe.

21 Pe tendota katu chupe kuéra: "Ko'ã mokóivévagui mávapa peipota apoi, he'i hikuái: "Barrabásgui".22 Pilato he'i chupe kuéra: "Ha mba'éiko, upéicharó ajapóta Jesúsre, pe oñehenõiva Cristo. Ha he'i joa hikuái: "Toñemosãingo yvyráre".

23 Ha’e he’i jevy: "Mba'e ivaíva  piko ojapo?." Ha ha'e Kuéra katu osapukái hatã hatãve: "Toñemosãingo yvyráre".24 Ha ohechávo ndaikatuiha mba'eve ojapo, ivaíve ha tuichave uvei pe sarambi, ogueruka y ha ojepohéi umi oiva upépe rovake, he'ívo; "Che ndarekói mba'evete ko tekove rekopotí ruguy rehe. Pejecha peẽ.25 Ha ohendúvo upéva opavave tavaygua he'i: Pe huguy toñehẽ ore ha ore ray' kuéra ári.26 Upémaro ha’e opoi Barrabásgui; ha Jesúspe ombuepotika ha oheja ipópe kuéra oñemosãingo haĝua yvyráre.

27 Pe tendota tahachi kuéra ogueraha Jesúspe pe tendota róga porãme, ha oñembyatypa hikuái upépe.28 Oipe'a ichugui, ijao ha omonde hese pe  ao pytá.

29 Ha ojapo peteĩ koróna ñuatígui ha omoĩ iñakãre, ha ipo akatua gotyo peteĩ jatevo. Ha oñesũvo henondépe oñembohory hese, he'ívo: "¡Terehasa porãite Judío kuéra Mburuvicha guasu!".30 Ha ondyvu hese, ha oipe’a ichugui pe jatevo ombyepoti chupe iñakã rupi.31 Oñembohorypa rire hikuái hese, oipe'a ichugui pe ao pytã, ha omonde jey hese ijao ha ogueraha omosaingo haĝua yvyráre.

32 Ha osẽnguévo, ohuvaitĩ hikuái peteĩ kuimba'e Cirinegua, hérava Simón; kóvape mbaretépe oguerahauka hikuái pe yvyra pohýi.33 Oĝuahevo pe tenda hérava Gólgotape, he'iséva: Akã kangue renda,34 ome'ẽ hikuái chupe vino iél reheve, ha ijurúre omboja michimi rire ndoy’úi.35 Omosãingo rire ichupe yvyráre, pe aóre oity po'a oñemboja'o haĝua hese hikuái 36 ha oguapy hikuái upépe oñangareko hese,37 ha avei iñakã ári omoĩ hikuái peteĩ jehaipyre, mba'érehepa ojejapo hese upéicha: “Kóva he’e Hudío kuéra mboruvicha guasu”.38 Avei omosaingo yvyráre hendive mokõi mondaha, peteĩ ijakatúa gotyo ha mbue ijasu gotyo.

39 Ha umi ohasáva upérupi oñaka mbovava ha iñe'ẽ vai hese, oñembohoryvo he'i:

40 Nde, “aipo reitýtava ha remopu’ã jeýtava pe témplo mbohapy árape, eñepysyrõna ha’erõ Ñandejára ra’y, eguejy pe yvyrágui”.41 Upéicha avei, umi pa'i kuéra ruvicha eskríva ha amsiano, oñembohory he¬se, he'ívo:42 Pe ambuépe ningo oipysyro, ha ijupe katu ndaikatúi oñepysyro. Pe Israel mburuvicha guasu toguejy ko’ãĝa pe yvyrágui ha jagueroviáta ichupe.43 Omoĩ ningo Ñandejára rehe ijerovia, toipysyro chupe, ha’e ko’áĝã ohahu chupe he'i voi va'ekue: "Che ha'e Ñandejára Ra'y".44 Upéicha avei, umi oñemosãingo va'ekue hendive yvyrárehe jepeve oñembohory hese.45 Asajepyte guive iñypytumba pe tetã mbohapy aravorupi  peve,.46 Ha mbohapy aravo rupi osapukái hatã Jesús, he'ívo: “E•li, E•li, Lá•ma sa•baj•tha•ni?”. He’iséva, "che Jára, che Jára, mba'ere piko che reja rei che año?".47 Umi upépe oĩva apytégui ohendúvo upéva oĩ he'íva: "Kóva onenõi Elíaspe.'48 Ha upéi peteĩ ijapytégui kuéra odipara ha, oipyhy peteĩ esponja, omyaky vinagrepe, ha omoĩ peteĩ jatevóre apyrare ha omboy'u ichupe.

49 Ambue kuéra katuhe'i joa: Eheja, jahecha oúpa Elias oipysyrõ ichupe.50 Upéro Jesús, osapukái hatã jey, ha ipytuho.51 Upevovete upe kortína témplope pegua  ojeharyvo mokõi hendápe yvate guive yvy peve, ha pe yvy oryrýi, ha ojeka umi ita guasu,´52 Umi tyvy ojepe'a, ha opu’ã  heta tapicha marangatu rete kue oñeñoty va'ekue.53 ha oĩ yvypóra  osẽva upe tyvytýgui  ha’e opu’ãrire, ha oike pe Táva Marangatúpe ha ojehechauka heta yvypórape.54 Pe ofisial ha tahachi kuéra oñangarekóva hina Jesúsre, ohechávo pe yvy ryrýi ha opa mba'e oikóva okyhyje eterei ha he'i: Añetetehápe kóva ha'e ra’e Ñandejára Ra'y.55 Avei, oĩ upépe, mombyrymi guive oma'e hina, heta kuña ou va'ekue Galiléagui Jesús ndive, oipytyvó haĝua hemikotevéme,56 ijapytépe kuéra oĩ María Magdalena, ha María Santiago ha Josẽ sy, ha Zebedeo ra'y kuéra sy.57 Ka'aruetémarõ, ou peteĩ kuimba'e imba’eretava Arimateagua, hérava Josẽ, Jesús remimbo'ekue avei;

58 kóva oho Pilato rendápe ha ojerure ichupe Jesús retekuére. Upéro Pilato ome'éuka ichupe.59 Ha Josẽ oñuva peteĩ savana potíme pe Jesús retekue,

60 ha upéi omoĩ peteĩ ñeñotyhapyahupe, ojejo'o va'ekue itaguasu rehe; upéi ombyapajereí peteĩ ita guasu, omoĩ ñeñotyha rokẽme ha oho.

61 María Magdalena ha upe ambue María oguapýnte gueteri hina pe ñeñotyha rovái.62 Ambue árape, ñembosako'i riregua pe, pa'i kuéra ruvicha ha fariséo kuéra oñembyaty ha oho Pilato rendápe,63 ha he'i hikuái: "Karai, ore mandu’a ningo he'iro guare upe tekove japu, hekovépe gueteri: mbohapy arahápe aikove jeytaha.64 Emondóna eñangarekouka upe oñeñotyha rendare mbohapy ara pe ve, ani ou mba’e hemimbo'e kuéra omonda ha upeí he'i yvypóra kuérape: Oikove jevy omano apytégui; Péva pe ñembotavy ivaivéne pe tenonde guarégui.

65 Pilato he'i chupe kuéra: Peina pepe tahachi kuéra; tapeho peñangareko porã hese tekotevéháicha.66 Ha'e kuéra oho upe oñeñoty haguépe, omoĩ porã pe ita hokẽre ha oheja upépe ñangarekohárape .

Cap. 28

Ohasa rire pytu'uha ara, ko'etĩ jave hina upe semana ara ñepyrũme, oho María Magdalena ha ambue María ohechavo pe tyvy  2 Ha oiko sapy'a peteĩ yvy ryrýi guasu: Jehová ángel oguejy yvágagui ha oguahévo pe ñeñotyhápe ombojapajeréi hendagui pe ita, ha oguapy hi ári. 3 Ha ha'anga ára tiricha ojajái ha ijao morotĩ asy. 4 Umi oñangarekóva upépe oryryipa kyhyjégui ha opyta omanõro guaicha.

5 Pe ángel katu he'i umi kuñáme: "Ani pekyhyje, che aikuaa  pehekaha Jesúspe, oñemosãingo va'ekue yvyráre. 6 Ndaipóri ko’ãpe. Oikove jey pe he'i hagueichaite. Peju pehecha pe tenda oñemoĩ hague. 7 Ha tapeho pya'e peje hemimbo'e kuérape  oñemopu’ã jevyha omanóva apytégui, ha ohotaha pene renondera Galiléape ha upépe pehecháta ichupe. Ha’ema peẽme. 8 Ha'e kuéra pya'e osẽ ñeñotyhágui,  kyhyje pope ha  tuicha vy'a reheve ha ñanihápe oho omombe'u haĝua hemimbo'e kuérape. 9 Upe javete Jesús ohuvaitĩ ha he'i chupe kuéra: "Maitei peẽme guarã." Umi kuña nguéra oñemboja ha opokóvo ipýre  omomba'eguasu ichupe. 10 Upéro he'i chupe kuera Jesús: Ani pekyhyje; tapeho peje che pehéngue kuérape toje'ói Galiléape, upepe che recháta hikuái.

11 Ha umi kuña oje'ói aja, umi ñangarekoha apytégui oĩ ohóva pe távape omombe'u hagua pa'i ruvicha kuérape opa mba'e ojehu va'ekue. 12 Ha'e kuéra oñembyaty umi ansiano kuérandi ha oñemoĩ peteĩ ñe'ẽme ome'ẽ hagua heta viru tahachi kuérape, 13 he'ívo ichupe kuéra: "Peje ou hague hemimbo'e kuéra pyhare omonda peẽ peke aja. 14 Ko'a mba'e oguahẽro tendota apysápe, ore roñemongetáne hendive aninte peẽ pejepy’apy". 15 Upémarõ oñongatu nikuái pe viru ha ojapo oje'e haguéicha ichupe kuéra. Ko ñe’ẽ isarambi judío kuéra apytépe ko’áĝa peve. 16 Umi 11 hemimbo e kuéra oje'ói Galiléape, upe yvyty Jesús he'i haguépe ichupe kuéra, 17 ohechávo, omomba’e guasu chupe, oĩ katu  ndogueroviapáiva ijapytépe kuéra. 18 Ha Jesús oñemo’ãgui  ha oñe’ẽ ichupe kuéra kóicha: oñeme'ẽma chéve opa pu'aka yvágape ha yvy ári. 19 Tapeho upeicharõ, ha pejapo che remimbo’erã opa tetãygua kuéra gui, pe mongarai túva, ta’ýra ha pytu marãngatu rerape, 20 Ha pembo'e ichupe cuéra ojapo haĝua opaite che  ha’e va’ekue  peẽme. Ha aiméta pene ndive opa ára arapy paha peve.

Marcos

Ambue Biblia guaraníme   ejopy